ΑΝΑΠΙΑΣΜΑΤΑ: Ένα βιβλίο για τους ΝΕΟΥΣ και το ΝΕΟ*

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΕΓΑ 

(- Απόσπασμα από την ομιλία του συγγραφέα στην παρουσίαση του βιβλίου του)

Σας ευχαριστώ από καρδιάς, σφίγγω καθενός το χέρι του. Με συγκινήσατε, μου δώσατε περίσσια δύναμη, ξανα-ανέβηκα στο Ξηροβούνι μου! Το βουνό των παιδικών μου χρόνων! Αλλά, όχι σαν Σίσυφος «που κύλαγε λιθάρια τον ανήφορο» κατά την φράση της γιαγιάς μου,  αλλά ακέριος τσοπάνης και περιηγητής με μακρύ ορίζοντα!

Δεν ξέρω αν σας ξεβόλεψα σήμερα που ήρθατε εδώ αλλά να ξέρετε ότι ξεβολεύτηκα και εγώ. Πίστευα ότι αυτά που γράφω αφορούν λίγους. Τώρα κατάλαβα πως ό,τι είναι γραμμένο με ψυχή, ό,τι είναι διατυπωμένο αληθινά, προώρισται να κινητοποιήσει… Ό,τι έχει ψυχή και προοπτική έχει αναγνώριση!

Όταν βρίσκεσαι στον τόπο σου, όταν βλέπεις τα όνειρά σου να πραγματοποιούνται, όταν τα ζαρωμένα χέρια που σε πήραν αγκαλιά σου δίνουν ακόμη δύναμη, όταν τα τρυφερά χεράκια που εσύ χουχούλιασες σε δείχνουν «να εκεί είναι ο μπαμπάς μου», είσαι ευτυχισμένος.

 Έκανα μια δύσκολη διαδρομή και ακόμη δεν απήλαυσα του κόπους μου. Πρώτον γιατί ξέρω ότι αν καθίσω για να απολαύσω θα «τρώω» από την ιστορία, από την διαδρομή και, δευτερευόντως, όταν κάθεσαι και «τρως» γίνεσαι πλαδαρός. Στο νου και το σώμα. Και τα δύο είναι το ίδιο ορατά, το ίδιο επικίνδυνα…

Εξάλλου ο Ηπειρώτης δεν κάθεται ποτέ. Έχει μικρή σκευή, εμείς οι φερέοικοι τσοπάνηδες ακόμη μικρότερη, και συνεχώς μετακινείται. Μάστορας, φούρναρης, τσοπάνος ή τσέλιγκας, αργυροχρυσοχόος πίσω από τα κοπάδια για να μετατρέψει τον πλούτο σε ακριβό κόσμημα που θα το διαφυλάξει η θυγατέρα στην τραχλειά της… Πάντα μεταλαμπαδεύαμε τέχνη στον κόσμο και φέρναμε πλούτο πίσω…

Αυτή τη δύσκολη διαδρομή από τη στάνη του Ξηροβουνίου, από τα καπνοχώραφα της Άρτας, από τους μπαχτσέδες του κάμπου μέχρι σήμερα επιχείρησα να την περιλάβω στο βιβλίο μου. Το οποίο έχει ηπειρώτικο άρωμα από την πρώτη στιγμή (το αποκαλύπτει ο τίτλος εξάλλου) και περιεχόμενο του φτιαγμένο με κάματο.

 (Και μια παρένθεση για τα ΑΝΑΠΙΑΣΜΑΤΑ: Εκτός από το ξανάπιασμα της ιστορίας, το ξανακοίταγμα τι κάνουμε και τι πάει στραβά, δείχνει επίσης την αποφασιστικότητα να ξαναπιάσουμε τα προζύμια και να ζυμώσουμε… Αρκετά με το κοσκίνισμα σαν την νύφη που δέκα μέρες κοσκινάει γιατί δεν θέλει να ζυμώσει… 

Πρέπει να ζυμώσουμε και επιβάλλεται να φουρνίσουμε. Ειδάλλως, δεν υπάρχει λόγος να μιλάμε, να μιλούν δηλαδή, να εκφέρουν βερμπαλιστικά διάφορες απόψεις οι οποίες είτε είναι ανεφάρμοστες είτε δεν έχουν σκοπό να υλοποιήσουν... Νισάφι με όλους αυτούς με τις κούφιες διακηρύξεις…)

 Αυτός λοιπόν είναι ο πλούτος μου από τα σχεδόν 35 χρόνια των κόπων μου (για να μην αναφερθώ -καθ ότι δεν έχω ένσημα- στα προηγούμενα 15 της σκληρής οικογενειακής απασχόλησης).

Αλλά δεν έμεινα, νομίζω, στο παρελθόν αλλά επιχείρησα να πω και για τα μελλούμενα. Τι πρέπει να κάνουμε... Πίστευα  ότι είχα, έχω, έχουμε δύο υποχρεώσεις:

-Να αφήσω, να αφήσουμε μια κληρονομιά στα παιδιά του κόσμου (και τα παιδιά μας). Και αυτή είναι η γνώση, ο αγώνας για τις σπουδές, το δίδαγμα της εργατικότητας, το σθένος, την πίστη σε δυνατές και διαχρονικές αξίες. Με το προσωπικό παράδειγμα, την ηθική και το δίκαιο ώστε να οπλιστεί η νέα γενιά…

-Και εμείς να συνεχίσουμε να παλεύουμε σε ένα μεταβαλλόμενο κόσμο όπου εντείνονται οι ανισότητες, που τον κυριεύουν οι προβοκάτορες. Και να συνεχίσουμε με το ίδιο σθένος για τα ιδανικά που εμάς κινητοποίησαν. Τόσο αποτελεσματικά δε που έφτανε η προοπτική για ένα πιο δίκαιο, για ένα καλύτερο αύριο να μας κάνει ευτυχείς. Τότε που ζούσαμε με την προοπτική μιας λαμπρής ημέρας, μιας καλύτερης μοίρας για όλους μας.

Ξεκίνησα να γράφω το βιβλίο για τα παιδιά μου, για όλα τα παιδιά, καθώς έβλεπα το Δημογραφικό πρόβλημα να εντείνεται, τις χαμένες ευκαιρίες για δημιουργία και αυτοπραγμάτωση, ένα ακόμη κύμα μετανάστευσης να τρώει τις σάρκες του Έθνους. 

Γιατί διαπίστωσα ότι στην κρίση δεν έκατσαν όλες οι βάρκες. Ορισμένες μαούνες συνέχιζαν να ταξιδεύουν σε πελάγη κερδοφορίας, αφορολόγητης απάτης και πολιτικής αρπαχτής. Και φοβήθηκα ότι και να έρθει η ανάπτυξη, και να έχουμε μια σαρωτική πλημμυρίδα, δεν θα σηκωθούν ξανά όλες οι βάρκες από τον πυθμένα.

 Ή, καλύτερα, για αυτό δεν έρχεται η πολυπόθητη ανάπτυξη. Γιατί είναι υπονομευμένη, είναι προσαρμοσμένη για λίγους, προορίζεται για τους «καμπόσους», είναι μονταρισμένη πάνω στο παλαιό σύστημα. Που μάχεται τους νέους, που αποκλείει το νέο. 

Σαν τον Αβδούλ Χαμίτ, το τελευταίο Σουλτάνο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (και το παράδειγμα είναι από το βιβλίο) τον Χαμίτ λοιπόν που είχε απαγορεύσει την αναγραφή του χημικού τύπου του νερού, του ζωογόνου νερού. 

Είχε απαγορεύσει το Η2Ο γιατί θεωρούσε ότι επρόκειτο για συνωμοσία. Πίστευε ότι σήμαινε πως ο Χαμίτ ο δεύτερος είναι ένα μηδενικό. Όπως και οι προηγούμενοι Αυτοκράτορες είχαν απαγορεύσει τον Γουτεμβέργιο και την τυπογραφεία, αλλά ο Θούριος μια χαρά τυπώθηκε στην Βιέννη και ξεσήκωσε τις καρδιές των σκλαβωμένων Ελλήνων. 

   Έγραψα αυτό το βιβλίο σε αυτόματη γραφή επιστρέφοντας κατά τις 8:30 το πρωί από το νηπιαγωγείο όπου πήγαινα την κόρη μου. Και σκεφτόμουν το μέλλον των παιδιών. 

Εγώ μεγάλωσα κάτω από ακραίες συνθήκες αλλά είχαμε την αγάπη της οικογένειας, τον προοπτική της χώρας, ειδικά μετά την χούντα και την μεταπολίτευση, την προοπτική ότι ένα  νέο πολιτικό κύμα έρχεται (και ήρθε το 1981) να σαρώσει τη κοινωνική, οικονομική και πολιτική συντήρηση. Και αυτό το κύμα της μεταπολίτευση μας πήγε μέχρι το ευρώ και την ενσωμάτωση στους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Μετά ξεμείναμε από ιδέες, από νέους, μετά μας κατσικώθηκαν οι κολλητοί, οι κουμπάροι, οι εργολάβοι, οι οικογένειες, οι κολλητοί.

 Τώρα λοιπόν πιο είναι το πρότυπο, το πρόταγμα,  το παράδειγμα για τη νέα γενιά; Υπάρχει κάπου ή ο καθένας βάζει κάτι στη θέση του παραδείγματος; Και μπορεί αυτό το μικρό και ατομικό να κινητοποιήσει; Και να κινητοποιήσει ποιούς, τα παιδιά; Τα οποία, είτε δεν τα γεννήσαμε είτε τα αφήσαμε και έφυγαν στο εξωτερικό. Και συναντώνται πλέον, στην καλύτερη των περιπτώσεων, στις αίθουσες αναμονής των διεθνών αεροδρομίων όταν ο σύζυγος γυρίζει από το Μόναχο και η σύζυγος από το Μάντσεστερ.

 Όπως πάμε «γάτες και μετανάστες θα περνούν πάνω από τα ερείπια της χώρας» εάν εμείς οι παλαιότεροι δεν πούμε δύο κουβέντες και δεν ανοίξουμε δρόμο «στους νέους-για τους νέους». Εάν δεν προσφέρουμε ασφάλεια στους πολίτες προκειμένου να νοιώσουν ελεύθεροι, εάν δεν φτιάξουμε κίνητρα για να δουλέψουν, εάν δεν δώσουμε το προσωπικό μας παράδειγμα…

Όμως πρέπει να συνεχίσω αισιόδοξα προκειμένου να συνεχίσουμε ως τόπος, ως Έθνος με προοπτική και ελπίδα.

 Αγαπητοί φίλοι δεν μπορούμε να πάμε έτσι. Όσο οι ειδικοί μένουν σε κλειστά κλαμπ και νομίζουν ότι διαθέτουν και την μπακέτα και τα πιόνια, ενόσω είναι αναξιόπιστοι και χωρίς καμία ιδέα που να δουλεύει, απλώς χάνουμε χρόνου και βυθιζόμαστε στα αδιέξοδα. Όταν προσποιούμενοι «αναζήτηση λύσεων» συνεδριάζουν πραγματικά «κεκλεισμένων των θυρών», αφήνοντας απ έξω αγωνίες και όνειρα, απλώς προσπαθούν να κρατήσουν τον χρόνο καθηλωμένο. Όταν τα οικονομικά έγιναν πολιτικά, μετά συλλογικά, τώρα ηθικά, προσωπικά, έχουμε υποχρέωση να αντιδράσουμε και να δράσουμε.

 Γιατί…

-Φοβάμαι ότι σε μεγάλο βαθμό στα πολύ υψηλά δώματα της επιχειρηματικότητας επικρατεί ανομία.

-Στους θεσμούς που θα ανέμενε κανείς να καλλιεργούν το πρότυπο, υπάρχει σε μεγάλο βαθμό συναλλαγή.

-Τα κόμματα του νέου δικομματισμού αντί να λειτουργούν απελευθερωτικά στις κοινωνικές δυνάμεις, μας απειλούν είτε με την συρρίκνωση και το επίδομα (κυβέρνηση) είτε, απέναντι, με την απορρύθμιση και τον κανιβαλισμό.

Αν ο χρόνος χωρίζεται στη νοσταλγία του χθες, την κούραση του σήμερα και την ελπίδα για έναν καλύτερο αύριο…

Εμείς έχουμε τη μέθη του παρελθόντος (αν και είναι υπερβολικές οι τύψεις που μας φόρτωσαν), το hangover σήμερα και την κατάθλιψη να περιμένει σαν μέλλον..

Η εγκατάσταση των μετρίων, η κυριαρχία των προβοκατόρων, η επιβολή των πιο πρόθυμων υποτακτικών δεν αφήνει περιθώρια ελπίδας. Και η κοινωνία καθεύδει αφενός γιατί δεν έχει εδώ τα παιδιά της (ή δεν έχει καν παιδιά), γιατί μόνο τα παιδιά είναι επαναστατικώς απαιτητικά, είτε στο τέλος απουσιάζει απελευθερωτική αφορμή.

Κατά συνέπεια, όσες δυνάμεις έχουμε τώρα νομίζω ότι πρέπει να τις αθροίσουμε στο να πούμε νέα πράγματα, να καλέσουμε νέους ανθρώπους, να δώσουν κίνηση σε μια κοινωνία που δεν δείχνει να αντιδρά.

Άρα θέλουμε νέες, φρέσκιες και αποδοτικές ιδέες που έχουν κάτι να πουν. (Περιγράφω μερικές στο βιβλίο). Που δουλεύουν και αφορούν το σύνολο (Γίνομαι αναλυτικά συγκεκριμένος σε αυτό). Και ανανέωση προσώπων που έχουν κάτι να εισφέρουν. Και να βάλουμε στόχους. Υλοποιήσιμους, μελετημένους, εφαρμόσιμους. Άρα να αποκτήσουμε ένα Σχέδιο, ένα πρόγραμμα που θα πιάνει τους πάντες. Δύσκολο αυτό. Αλλά εδώ είμαστε για τα δύσκολα. Μόνο τότε  θα ξαναδημιουργηθεί η ελπίδα. Και είμαστε καταδικασμένοι να ελπίζουμε…

 Από εμάς εξαρτάται!

 Τα ΑΝΑΠΙΑΣΜΑΤΑ είναι ένα βιβλίο για τους ΝΕΟΥΣ και το ΝΕΟ!

*Απόσπασμα από την ομιλία του συγγραφέα στην παρουσίαση του βιβλίου «ΑΝΑΠΙΑΣΜΑΤΑ-Μιλώντας για την Οικονομία με τα παιδιά μου» στις 17/11/18 στην αίθουσα «Σκουφάς» στην Άρτα.

ΣΗΜ: Το Βιβλίο ΑΝΑΠΙΑΣΜΑΤΑ στην Άρτα το έχουν: η "Πολυθρόνα του Νίτσε" (Φιλελλήνων 24-26) και Γιάννης Σπύρου (Σκουφά 163).