Λευκάδα: Το στεριανό νησί
Νησί ή χερσόνησος; Επτάνησος ή Ρούμελη; Καντάδες ή δημοτικά; Σαβόρο ή φριγαδέλι;
Εξωτικές παραλίες ή καταπράσινα βουνά; Εφοπλιστές ή σέρφερ; Μία και μόνο απάντηση μην αναμένεις. Η Λευκάδα είναι όλα αυτά - κι άλλα τόσα μαζί.
Πού σμίγουν Λευκάδα και Ακαρνανία; Τι είναι τεχνητό και τι φυσικό; Πού καταλήγουν κι από πού ξεκινούν οι κορδέλες στεριάς που ζωγραφίζουν τη λιμνοθάλασσα γύρω σου;
Σκαρφαλωμένος στα τείχη του κάστρου της Αγίας Μαύρας, στην ακτή της Αιτωλοακαρνανίας, μπουρδουκλωμένος ανάμεσα σε ευθείες γραμμές, αμμώδη τόξα, γέφυρες και μπαζώματα που ως κι οι χάρτες αδυνατούν να ερμηνεύσουν, κοιτάς γύρω αχόρταγα, ζητώντας απαντήσεις.
Ισχυρά τείχη, κανόνια, προμαχώνες, πολιορκημένα απ' το νερό και την άμμο, σε περιβάλλουν. Ποιον πολεμούσε αυτό το πανέμορφο κάστρο υποδειγματικής μεσαιωνικής οχύρωσης; Ποιος απειλούσε τη Λευκάδα;
 |
Το δυσδιάκριτο σύνορο δεν είναι μόνο γεωγραφικό. Αλλοτε ακολουθώντας τη μοίρα των Επτανήσων κι άλλοτε των ακαρνανικών πόλεων, η Λευκάδα είναι το μοναδικό νησί του Ιονίου που γνώρισε τον τούρκικο ζυγό και συνάμα όλους τους «προστάτες» των Επτανήσων. Παράλληλα, Ρούμελη και Ιόνια μπόλιασαν όλες της τις συνήθειες, σε ίσες δόσεις.
Τι κάνει τη Λευκάδα χερσόνησο και τι νησί; Το πρώτο θα το μάθεις άμεσα, μόλις επιβιβαστείς στο φέριμποτ: λέγεται Αγία Μαύρα, το ταξίδι διαρκεί 70 μέτρα και έχει τη μορφή περιστρεφόμενης πλωτής γέφυρας. Το δεύτερο αμέσως μετά, μόλις «πατήσεις» Λευκάδα και, ενάντια σε ό,τι περίμενες, ξεχάσεις αυτοστιγμεί το πόθεν ήρθες. Ομορφιά και αύρα σε παρασύρουν πολύμακριά από την ηπειρωτική ακτή.
Δεκάδες χιλιόμετρα εξωπραγματικών παραλιών από τις ωραιότερες της Μεσογείου, αλλεπάλληλοι κόλποι και μικρονήσια πριγκιπικά, αέρηδες που κάνουν τους σέρφερ του κόσμου να υποκλίνονται και ασφαλή νερά που φέρνουν τους ιστιοπλόους από όλα τα πλάτη και μήκη της γης.
Δεκάδες απίθανες διαδρομές (και καλό οδικό δίκτυο) που σε κάνουν να νιώθεις λες και διαλέγεις πίστα σε ηλεκτρονικό παιχνίδι, πυκνή βλάστηση που μοιάζει μέρα με τη μέρα να θεριεύει, τρεχούμενα νερά, ψαροχώρια, ορεινοί οικισμοί με ρουμελιώτικες συνήθειες και μια πόλη χαρούμενη και γοητευτική που 'ναι φτιαγμένη από τσίγκο! Ποιο νησί. Κόσμος ολόκληρος είναι.
Χρώμα στο χρώμα
Τι περιμένεις από μια πόλη 8.000 κατοίκων; Που συν τοις άλλοις είναι χτυπημένη πολλάκις απ' τον Εγκέλαδο; Που ψιλοθυμάται τον ενετικό αλλά και προβάλλει τον κατοπινό αντισεισμικό αγγλικό της σχεδιασμό;
Ενάντια στη διαδεδομένη πεποίθηση που συνδέει τα ευτελή υλικά με την ασχήμια, στο ιστορικό κέντρο της Λευκάδας, αυτά αναβαθμίζονται. Κι η ανάγκη για προστασία από τον σεισμό ανάγεται χάρη στην αγάπη, το γούστο, τη στοργή (ένας θεός ξέρει χάρη σε τι!) σε πρωτότυπο σκηνικό.
 |
Αλήθεια, πόσο ταιριάζει το ξέφτι της λαδομπογιάς με τη σκουριά της λαμαρίνας. Η βουκαμβίλια στην ξύλινη σκαλωσιά με τον τενεκέ που κρύβεται κάτω από τον φουντωτό βασιλικό. Το πράσινο καφασωτό παράθυρο με το τιρκουάζ κυματιστό ελενίτ, ο μπρούντζινος σύρτης με το σκουριασμένο κάγκελο και τα κεραμίδια, η πέτρα στο ισόγειο με τον ξύλινο όροφο, που από την πολυχρωμία έχει ξεχάσει πια από τι υλικό είναι. Τι όμορφα που ανεμίζουν γλαστράκια και μπουγάδες πάνω από τη ζωή των Λευκαδιτών...
Τρυπώνεις στα σοκάκια του ιστορικού κέντρου και γίνεσαι μέρος του πολύχρωμου σκηνικού. Ακολουθείς ακόμη ένα καντούνι χωρίς να νοιάζεσαι πού θα σε οδηγήσει ή περπατάς στην πλακόστρωτη αγορά. Χώνεις στις τσέπες σου όσα μαντολάτα χωράνε και φορτώνεις το χωνάκι σου με όσες μπάλες ιταλικό παγωτό (δεν) χωράνε! Ροζολί ήπιες; Σουμάδα βρήκες; Σαλάμια πήρες; Τι κάνεις τόσες ώρες;
 |
Παραφυλάς τους μπουρανέλους, όπως έμειναν να αποκαλούνται οι αστοί. Εστιάζεις στις ευγενικές φυσιογνωμίες με τα λευκά καπέλα που κάνουν πετάλι. Κάνεις το αυτί σου χωνί να πιάσει κανά καλαμπούρι. Κρέμεσαι από τα χείλη τους, τους κοιτάς μες στα μάτια απαιτώντας ένα χαριτωμένο «μποτζόρνο». Μα καλά σοβαρολογείς; Στο χρωστάνε;
Στο μουσείο Φωνογράφου μαθαίνεις να νοσταλγείς, στο όμορφο αρχαιολογικό να φαντάζεσαι όλα εκείνα που δεν υπάρχουν πια. Στη δημόσια βιβλιοθήκη να ακούς: η συλλογή εικόνων επτανησιακής τέχνης που φιλοξενεί, ξέρεις πως, σε τούτα τα μέρη, έχει πολλά να σου πει. Σου σφυρίζει ονόματα: Γαζής, Δοξαράς, Βεντούρας... τα αποστηθίζεις - θα τα συναντάς σ' όλο το νησί, μα κυρίως στους πανέμορφους ναούς της πόλης.
 |
Στον Αγιο Μηνά, τον Αγιο Σπυρίδωνα, τον Αγιο Νικόλαο, τα Εισόδια της Θεοτόκου, τον Παντοκράτορα - τα θαυμαστά στολίδια που ξεπετάγονται πλάι στις λαμαρίνες σαν αναλαμπές μνήμης και σε συστήνουν με πανέμορφα τέμπλα και μια ανοίκεια εκκλησιαστική ζωγραφική, θυμίζοντας πιότερο πινακοθήκες.
Ετσι θα νιώσεις και στη μονή Φανερωμένης, αυτή που όλοι θα σου υποδείξουν να επισκεφτείς, λίγο έξω από την πόλη. Να το κάνεις, όχι μόνο για το μεγάλο προσκύνημα αλλά και για τη διαδρομή με τη θέα και τον ενετικό ελαιώνα, που, αν και παραδομένος στη δόμηση, χαρίζει κάπου κάπου εικόνες βγαλμένες, λες, από πίνακες του Βαν Γκογκ.
 |
Οταν ο ήλιος γείρει τα χρώματα στην πόλη της Λευκάδας δεν παύουν. Πώς θα μπορούσαν άλλωστε; Εκρήγνυνται στην πλάτη της, στον δυτικό μόλο. Οι άνθρωποι που μαρμαρώνουν στο ξύλινο γεφυράκι, οι ερωδιοί, οι «καϊτσερφάδες» των Μύλων, ως και τα «πριάρια» των ψαράδων του ιβαριού που αντανακλώνται στα νερά του καναλιού μοιάζει να σωπαίνουν για λίγο, όσο η λιμνοθάλασσα της Γύρας να βυθιστεί στο σκοτάδι.
Κι έπειτα η γλυκιά βαβούρα ξεκινά και πάλι, μαζί με το αεράκι που κάνει τα κορμιά να ριγούν, εκείνο που κυκλοφορεί στα καντούνια χάρη στον ειδικό, γι' αυτό, πολεοδομικό σχεδιασμό.
Τα γέλια των νέων στα στέκια της Μελά και του δυτικού μόλου, τα πνευστά της σπουδαίας Φιλαρμονικής της Λευκάδας, της δεύτερης της Ελλάδας μετά από εκείνη της Κέρκυρας, οι παιδικές φωνές από τη χορωδία του Ορφέα, οι νοσταλγικές νότες και τα καλαμπούρια των κανταδόρων που πλέον έχουν κλεισμένα ραντεβού στου Σιδέρη, στου Ρεγάντου, ή και άλλου...
 |
Οι κλακέτες, τα τύμπανα των χορευτών του κόσμου που εισβάλλουν στην πόλη τον Αύγουστο στο ιστορικό Διεθνές Φεστιβάλ Φολκλόρ ή στις Γιορτές Λόγου και Τέχνης. Σιωπή θα βρεις μόνο στο Μποσκέτο που μοιάζει να περιβάλλεται από προστατευτικό κλοιό.
Κάθεσαι στα παγκάκια του μικρού κήπου και νιώθεις μια ντουζίνα μάτια να σε κοιτούν. Βαλαωρίτης, Σικελιανός, Λευκάδιος Χερν, Γολέμης, Δίπλα-Μαλάμου... οι μεγάλοι Λευκαδίτες λογοτέχνες στέκονται γύρω σου μαρμαρωμένοι στη μνήμη. Επ, κι εσείς εδώ;
Αέρα στα πανιά μας
Η ανατολική ακτή της Λευκάδας, κόντρα στην άγρια δυτική πλευρά, εκπέμπει... θηλυκότητα. Ατέλειωτες καμπύλες, αμέτρητοι κόλποι, χαμηλοί λόφοι, και βλάστηση πυκνή που ποτίζεται λες απ' την αλμύρα. Νησίδες και βραχονησίδες, σαν πατήματα για να περάσεις στην ακαρνανική ακτή, ελικοειδείς θαλασσινοί δίαυλοι, φιόρδ... Μπλέξιμο!
Καΐκια, κότερα, θαλαμηγοί, ιστιοπλοϊκά - μα σε ποιον ανήκουν όλα αυτά; Κάθε λογής πλεούμενο ρίχνει άγκυρα στην ανατολική πλευρά, αφού ο τόπος μοιάζει να σχεδιάστηκε ειδικά γι' αυτά. Σύγχρονοι πειρατές φουντάρουν στους όρμους και λεηλατούν τα παράλια. Για το χατίρι τους άλλωστε φτιάχτηκαν όλα.
Πολυτελή ξενοδοχεία κι ενοικιαζόμενα δωμάτια, ταβέρνες κι εστιατόρια, καφέ και τουριστικά καταστήματα. Καρυώτες, Λυγιά, Νικιάνα, Περιγιάλι, Νυδρί - τα τουριστικά λιμανάκια από την πόλη έως το Νυδρί, όπου οι τουριστικές εκδηλώσεις... κορυφώνονται, προσφέρουν απλόχερα ό,τι τους ζητηθεί. Δεν ήταν πάντα έτσι. Ο τουρισμός έφτασε εδώ γύρω στη δεκαετία του '70, μαζί με τον Αριστοτέλη Ωνάση και τις «αστραφτερές» παρέες του.
 |
Τι να κάνεις εσύ ως «πτωχός συγγενής»; Βόλτα στο λιμάνι του Νυδριού πλάι στα κότερα και τα ιστιοπλοϊκά. Κρουαζιέρα στα Πριγκιποννήσια: τη Σπάρτη, το πάλαι ποτέ καταφύγιο θηραμάτων του Ωνάση, τη Μαδουρή όπου έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Βαλαωρίτης, το Σκορπίδι του Λιβανού, ή τον Σκορπιό για να κολυμπήσεις σαν μεγιστάνας κι εσύ, υπό το άγρυπνο βλέμμα μιας αόρατης φρουράς.
Να πας ακόμη μακρύτερα, στο Μεγανήσι, τον Κάλαμο ή τον Καστό, τα τρία πανέμορφα νησάκια της Λευκάδας. Κι αν η πολυκοσμία σε κουράσει, να ανοίξεις τους χάρτες. Να εντοπίσεις τις ανενεργές πια αλυκές Αλεξάνδρου δίπλα στους Καρυώτες, που απέχουν δυο απλωτές κολύμπι από την απέναντι ακτή και το ομώνυμο καστράκι που εκτελεί χρέη τροχονόμου για τα πλεούμενα. Να ανηφορίσεις στις πλαγιές και να εντοπίσεις μες τις πρωτοφανείς ζούγκλες τα σιωπηλά μνημεία:
 |
Το Ασκηταριό των Αγίων Πατέρων πάνω από τη Νικιάνα, την Κόκκινη Εκκλησία που ερειπώνει άνω από το Περιγιάλι, την πανέμορφη μονή Ασωμάτων έξω από τη Βαυκερή και το φυσικό θαύμα, τον καταρράκτη Δημοσάρι, έξω από το Νυδρί, που είναι ένας από τους ομορφότερους της Ελλάδας και λίγα λέμε!
Επίσης, να κάνεις πως δεν βλέπεις την πινακίδα για Χαραδιάτικα, γιατί, αν βρεθείς από τώρα στου «Παύλου», περιτριγυρισμένος από κοκορέτσια, κοντοσούβλια και το ωραιότερο φριγαδέλι του νησιού, πουθενά αλλού δεν θα πας.
Και σημείο να ψάξεις να βρεις, για να δεις τον Βλυχό από ψηλά. Να «τα χάσεις» με τον τεράστιο κόλπο και ακόμη περισσότερο με τη γειτονιά των ιστιοπλοϊκών! Να κατέβεις στο Γενί για ένα γεύμα στις προβλήτες, και να περπατήσεις το μονοπατάκι έως την Αγία Κυριακή για να δεις τον τάφο του Γερμανού αρχαιολόγου Dorpfeld, υπέρμαχου της θεωρίας που ταυτίζει τη Λευκάδα με την ομηρική Ιθάκη.
 |
Και στον Νότο να πας! Να περάσεις από τον Πόρο, τον φημισμένο κάποτε για τα μοιρολόγια και τα μαχαίρια του με τη δημοφιλή παραλία του Μικρού Γιαλού, από το τουριστικό λιμανάκι στα Σύβοτα, από το Μαραντοχώρι ή και την Εύγηρο.
Αλλά οπωσδήποτε να φτάσεις στον Αγιο Ιωάννη στο Ροδάκι, τον Σερνικάρη, να αφουγκραστείς τη σιωπή του Αγίου και τις επικλήσεις των ζευγαριών που και μόνο με την παρουσία τους εδώ εξασφαλίζουν γεννητούρια.
Μία νύχτα μόνο μην ξεχάσεις να ανέβεις ψηλά, στις πλαγιές των Σκάρων, να διασχίσεις μοναχικούς δρόμους με μόνη συντροφιά τις πυγολαμπίδες και να τα δεις όλα πανοραμικά. Μεγιστάνες, ποιητές, τουρίστες, ιστιοπλόους να μπλέκουν τις μοίρες τους πολύ μακριά σου. Πολύ έξω σου. Κι έπειτα να κοιτάξεις μέσα σου. Και να βρεις τη Λευκάδα εκεί. Κι ας μην το περίμενες.
 |
| Η εικόνα της Πεφανερωμένης κάτω από αμέτρητα καντήλια |
 |
| Το κάστρο Γρίβα (ή Τεκές), στην Ακαρνανία, από μονή μετετράπη σε φρούριο από τον Αλή Πασά, για την πολιορκία του κάστρου της Αγ. Μαύρας |
Κείμενο: Ολγα Χαραμή
Φωτογραφίες: Ηρακλής Μήλας
thetravelbook.gr, ethnos.gr
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου