"ΘΥΜΗΣΗ για τους ΠΑΛΙΟΥΣ, γνώση για τους ΝΕΟΥΣ"

«Εικόνες από την προπολεμική Άρτα –Θύμηση για τους παλιούς, γνώση για τους νέους » 

Έκθεση φωτογραφίας του Βασίλη Γκανιάτσα, από 15 έως 22 Νοεμβρίου στην Πινακοθήκη «Γ.Μόραλης». Ο φωτογράφος –κινηματογραφιστής Βασίλης Γκανιάτσας παρουσιάζει φωτογραφίες της παλιάς Άρτας.



Γράφει : Ο Κώστας Τραχανάς

Πρόκειται για επιλεγμένες φωτογραφίες από το Αρχείο του πρωτοπόρου Αρτινού φωτογράφου Δημήτρη Μητσάνη. Το να τα βρεις είναι βασικό. Το να τα συντηρήσεις , όμως, είναι πραγματικά αναγκαίο. Το ιστορικό-φωτογραφικό αρχείο είναι σαν μικρό παιδί. Ευαίσθητο, φιλάσθενο, αναντικατάστατο, πολύτιμο.

Και απολύτως απαραίτητο για την φωτογραφική και ιστορική επιστήμη και κατ΄ επέκταση για τη μνήμη αλλά και την ίδια τη συγκρότηση μιας περιοχής ή μιας πόλεως. Για τη συνέχειά του ,δε, απαιτείται το αρχείο να είναι «ζωντανό».

Η έκθεση «Εικόνες από την προπολεμική Άρτα –Θύμηση για τους παλιούς , γνώση για τους νέους» , που ξεκινάει τις 15 Νοεμβρίου και ώρα 7 μ.μ.,ακριβώς σε αυτό αποσκοπεί. Δυστυχώς στην Άρτα υπάρχει μεγάλο έλλειμμα αρχειακής παιδείας. Λίγοι αντιλαμβάνονται πόσο σημαντικό είναι το να διασωθεί ένα αρχείο.

Λίγοι αντιλαμβάνονται τι έκανε ο Βασίλης Γκανιάτσας, να σώσει και να προβάλλει το φωτογραφικό αρχείο του Δημήτρη Μητσάνη. Έτσι, όμως, γράφεται η Ιστορία, από τα κάτω. Χιλιάδες λήψεις σε γυάλινες φωτογραφικές πλάκες. Ένα αρχείο με 3.000 φωτογραφίες-μαρτυρίες μιας συγκεκριμένης εποχής. Εικόνες της προπολεμικής Άρτας.

Στην έκθεση του Βασίλη Γκανιάτσα εκτίθενται περισσότερες από 120 φωτογραφίες της Άρτας από το 1920 έως το 1940, μέσα από το αρχείο του Δημήτρη Μητσάνη. Φωτογραφημένα τοπία και άνθρωποι της πόλης με ρεφλέκτορες και φακούς . Φωτογραφίες εστιασμένες στο ανθρώπινο βλέμμα. Ο Δημήτρης Μητσάνης προσελκύει μερικά σημαίνοντα πρόσωπα της πόλης μπροστά στον φακό του.

 Ο Δημήτρης Μητσάνης ήταν τελειομανής. Κάθε λήψη του είναι σαν πίνακας, μια σκηνή. Μελετάει λεπτομερειακά τις λήψεις, που τις απέρριπτε αν είχαν το παραμικρό ελάττωμα. Το μάτι του ρυθμίζει τις αποστάσεις και συγχρόνως αιχμαλωτίζει. Σε κλάσμα δευτερολέπτου το είδωλο εντυπώνεται στα άλατα του βρωμιούχου αργύρου. Τα πρόσωπα εμφανίζονται μυστηριακά και απόμακρα , σαν ασπρόμαυρα είδωλα.

Πως να αιχμαλωτίσει κανείς μια εικόνα; Πώς να τραβήξεις από το ίδιο αρνητικό έναν άπειρο αριθμό ταυτόσημων ανατυπώσεων ; Αν κάμουμε μια υπόθεση εργασίας και έστω ότι βρεθήκαμε πριν 90-100 χρόνια ,στο φωτογραφικό εργαστήρι του Δημήτρη Μητσάνη .

Σκοτεινοί θάλαμοι, λεκάνες, λάμπες, μεγεθυντές, μπουκαλάκια, πένσες, χλωριούχο άργυρο, λαδωμένα χαρτιά , άλατα Μπρεμπισσόν, μείγματα οξέων, υγρά διαλυτικά, πυκνά μελάνια, μολύβια, γυάλινες πλάκες, παλιές δαγκεροτυπίες, είναι τα εργαλεία και τα υλικά που χρησιμοποιεί ο Δημήτρης Μητσάνης.

Ο Δημήτρης Μητσάνης βύθιζε τις πλάκες μες στη λεκάνη με το στερεωτικό , έπιανε κάπου κάπου μια αντανάκλαση του ταραγμένου νερού , κάτι που έρχεται από την άλλη πλευρά της εικόνας. Βλέπει τότε να διαγράφεται μια μάσκα καλυμμένη με φύλλα χρυσού. Το περίγραμμα ενός ειδώλου βυθισμένου στο νερό.

 Η πίσσα διαλυόταν μέσα σε άρωμα λεβάντας κι απλωνόταν σε μια πλάκα κασσιτέρου. Έχυνε πάνω στην επιφάνεια ένα διαλυτικό που πρόσβαλλε τα μη φωτισμένα σημεία, αυτά τα οποία είχαν σκληρύνει οι σκοτεινές περιοχές.

Πάνω στην τελειωμένη εικόνα τα λευκά έβγαιναν από το κατράμι που είχε γίνει πιο ωχρό και τα μαύρα από το μέταλλο που είχε πάρει την καθαρή του μορφή μετά τη διάλυση του οξέος. Τελικά έβγαζε τα αντίτυπα σε taille-douce (χαλκογραφία).

Μια εικόνα που δεν έχει εμφανιστεί ακόμα, ενεργοποιείται σιγά σιγά μέσα στη λεκάνη με τα υγρά. Τα υγρά εμφάνισης, που πέφτουν πάνω στις πλάκες ,που χαράζει το φως ,κάνουν την εικόνα να αναδύεται…

Η φωτογραφική δουλειά του Δημήτρη Μητσάνη είναι μια ελεγεία για την Άρτα και τους ανθρώπους της. Παρουσιάζονται στην έκθεση ,φωτογραφίες από το ιδιωτικό αρχείο του Δημήτρη Μητσάνη, με χαρακτηριστικές όψεις και τοπόσημα της Άρτας.

Σήμερα με την ασφαλή απόσταση των 100 περίπου ετών , αυτή η έκθεση έρχεται να επαναπροσεγγίσει και να κεντρίσει τη σκέψη για την δύσκολη εκείνη περίοδο του Μεσοπολέμου στην Άρτα

Η έκθεση είναι δειγματοληπτική και προσφέρει μια αύρα εποχής και στόχος είναι να συμβάλει σε δημόσιο διάλογο, που θα βοηθήσει την αυτογνωσία μας. Με την έκθεση φωτογραφίας αυτή αλλάζει η οπτική σου , επαναπροσδιορίζεται το είναι σου.

Πίσω από κάθε φωτογραφία υπάρχει και μια ιστορία. Οι παλιές αυτές Αρτινές φωτογραφίες περιέχουν πρόσωπα ,τόπους, κτίρια, ήχους, γεύσεις, μυρωδιές, κοινωνικά γεγονότα , κοινωνικά συμβάντα, στιγμιότυπα, εντυπώσεις, αναμνήσεις, αυλές, δρόμους, πλατείες, γειτονιές, αρχοντικά ,σπίτια κάτω από φυλλωσιές, στέγες από κόκκινα κεραμίδια , αλέες με κλαδεμένους θάμνους, ερειπωμένες εκτάσεις, νεκρές φύσεις, περαστικούς με αβέβαιο βήμα, ωραίες γυναίκες της εποχής, καφενεία, βυζαντινά μνημεία, το αντλιοστάσιο, την παλιά ηλεκτρική, οικογενειακά πορτραίτα, πηγάδια, προπολεμικά αυτοκίνητα, καταστήματα , νεκρούς , γάμους, γλέντια, ναυτάκια , άλκιμους, τον χοροδιδάσκαλο Παλάντζα, τον γάμο του γιατρού Βενέτη, το πορτραίτο του γιατρού Ζέρβα κ.α.

Στις φωτογραφίες του Δημήτρη Μητσάνη το μαύρο και το άσπρο παλεύουν για την κυριαρχία, το ένα παίρνει την θέση του άλλου.

Οι φωτογραφίες της έκθεσης λειτουργούν λυτρωτικά , δίνουν οπτική απόλαυση , εξωλεκτική ευεξία και αντιβαραίνουν προς την πληθωριστική τεχνογλώσσα των κειμένων. Η έκθεση αυτή του Βασίλη Γκανιάτσα είναι ένα έργο αναφοράς, υψηλής οπτικής απόλαυσης και αξίας, πρέπει να την δει όλη η Άρτα.