ΑΡΤΑ: Η πόλη της ιστορίας και των θρύλων...

Στο Νομό Άρτας υπάρχουν ίχνη εγκατάστασης από την παλαιολιθική εποχή και επιβεβαιώνουν την παρουσία ανθρώπινης κατοίκησης από τα πολύ παλιά χρόνια. Υπάρχουν επιβεβαιωμένα ίχνη οικισμού στη θέση της σημερινής Άρτας ήδη από το 9ο αιώνα π.Χ. Τον 8ο αιώνα που οι Κορίνθιοι ξεκινούν τη δημιουργία αποικιών στο Ιόνιο, δημιουργούν και την πρώτη τους εγκατάσταση εκεί που αργότερα άποικοι με αρχηγό τον Γόργο θα ιδρύσουν την Αμβρακία το 625 π.Χ.

Η Αμβρακία σε αντίθεση με την άλλα μεγάλη αποικία των Κορινθίων στην περιοχή, την Κέρκυρα, θα μείνει πιστή στο μητροπολιτικό κέντρο. Στους Περσικούς Πολέμους η Αμβρακία λαμβάνει μέρος σε δύο σημαντικές συγκρούσεις που λήγουν με νίκη των Ελλήνων: στη ναυμαχία της Σαλαμίνας με επτά πλοία και στην μάχη των Πλαταιών με 500 οπλίτες. Στα χρόνια που ακολουθούν η Αμβρακία παραμένει πιστή σύμμαχος της Κορίνθου και στη διαμάχη της με την Κέρκυρα αλλά και κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου και νιώθει αρκετά ισχυρή ώστε να έχει επεκτατικές βλέψεις στην γειτονική Ακαρνανία.

Τα χρόνια της μακεδονικής παντοδυναμίας η Αμβρακία ανήκει στην επιρροή των Μολοσσών και αποφεύγει τη μακεδονική κατάκτηση χάρη στους συγγενικούς δεσμούς της βασιλικής τους δυναστείας με την μακεδονική βασιλική οικογένεια.

Η μεγάλη ακμή της Αμβρακίας στην αρχαιότητα έρχεται όταν ο βασιλιάς Πύρρος της Ηπείρου την κάνει πρωτεύουσα του το 259 π.Χ. και την στολίζει με λαμπρά οικοδομήματα αντάξια μιας ελληνιστικής πρωτεύουσας. Όμως το άδοξο τέλος του βασιλιά Πύρρου ακολουθείται και από το άδοξο τέλος της βασιλικής δυναστείας των Μολοσσών όταν δολοφονείται η τελευταία βασίλισσα της Αμβρακίας η Δηιδάμεια και η πόλη αποκτάει δημοκρατικό πολίτευμα, το 232 π.Χ.

Οι Ρωμαίοι επεκτείνουν την επιρροή τους στον ελληνικό χώρο. Το 89 π.Χ. πολιορκούν την Αμβρακία και την αναγκάζουν σε συνθηκολόγηση. Η δυτική Ελλάδα τα επόμενα χρόνια γίνεται θέατρο των επιχειρήσεων των ενδορωμαικών συγκρούσεων. Ο Οκταβιανός νικάει τον Αντώνιο και την Κλεοπάτρα στο Άκτιο και το 29 π.Χ. ιδρύει την Νικόπολη λίγο πιο έξω από τη σημερινή Πρέβεζα. Οι κάτοικοι της Αμβρακίας εξαναγκάζονται να μετοικήσουν στην καινούργια πόλη, ενώ τα περισσότερα οικοδομήματα της Αμβρακίας καταστρέφονται και χρησιμοποιούνται ως οικοδομικά υλικά στη νεόκτιστη Νικόπολη ενώ όλοι οι καλλιτεχνικοί θησαυροί μεταφέρονται στη Ρώμη. Η πόλη παρακμάζει.

Στους επόμενους δέκα αιώνες δεν υπάρχουν αναφορές για την Αμβρακία. Η πόλη είναι σαν να έχει πάψει να υπάρχει παρόλο που η περιοχή δεν έπαψε στιγμή να έχει κατοίκους, μιας που είναι η πιο εύφορη της Ηπείρου. Ίσως σε αυτή την ευφορία να χρωστάει το καινούργιο της όνομα, Άρτα!

Καινούργια αίγλη αποκτάει η Ήπειρος και η Άρτα όταν οι Βυζαντινοί Άρχοντες Άγγελοι Κομνηνοί-Δούκες ιδρύουν το Δεσποτάτο της Ηπείρου ως αντίδραση στην κατάληψη της Βασιλεύουσας από τους Φράγκους το 1204 και διαλέγουν την Άρτα ως έδρα τους. Χτίζουν ισχυρό κάστρο για να ενισχύσουν την άμυνα της και στολίζουν την περιοχή με υπέροχους βυζαντινούς ναούς και μοναστήρια στο πνεύμα της εποχής, που εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη με το μεγαλείο τους μέχρι σήμερα.

Η περιοχή συγκλονίζεται από τις αναταραχές του τέλους της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Την Άρτα καταλαμβάνουν στη σειρά οι Ορσίνοι, οι Σέρβοι, οι Αλβανοί και ο Κάρολος Τόκκο μέχρι το 1449 π.Χ. που την κατακτούν οι Τούρκοι. Τις διαδοχικές κατακτήσεις ήρθε να συμπληρώσει μια καταστροφική πυρκαγιά, που ακολούθησε μια επίσης καταστροφική πλημμύρα.

Με το τέλος της Επανάσταση του 1821 οι Έλληνες αποτυγχάνουν να συμπεριλάβουν την Άρτα στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, μολονότι τα πρώτα σύνορα έφταναν μέχρι τον Αμβρακικό. Τα κινήματα στην περιοχή των Τζουμέρκων αποτυγχάνουν και οι επαναστατημένοι Έλληνες αναγκάζονται στην Μάχη του Πέτα να υποστούν μια από τις χειρότερες ήττες κατά τη διάρκεια της Επανάστασης στην οποία χάθηκαν εκτός από Έλληνες και πολλοί εθελοντές Φιλέλληνες. Η δίψα για ελευθερία δεν θα πάψει ποτέ να φλογίζει τις καρδιές των Αρτινών.

Από την Άρτα εξάλλου κατάγεται ένας από του ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, ο Νικόλαος Σκουφάς. Από την Άρτα ξεκίνησε τη δράση του στην Επανάσταση ο Στρατηγός Μακρυγιάννης, από την Άρτα κατάγεται και ο Αρχάγγελος της Επανάστασης ο Γεώργιος Καραισκάκης. Η Άρτα θα ενωθεί με την υπόλοιπη Ελλάδα τελικά μαζί με την Θεσσαλία με την συνθήκη του Βερολίνου το 1881.

Η ίδια δίψα για ελευθερία είναι αυτήπου θα κάνει τα ορεινά της Άρτας μια από της κοιτίδες της Εθνικής Αντίστασης κατά τη διάρκεια της ιταλογερμανικής κατοχής, το ίδιο αδούλωτο πνεύμα που θα μείνει ακέραιο παρά τα Ολοκαυτώματα στο Κομμένο και στο Κομπότι.

Κείμενο από το artainfo.gr

Φωτογραφίες από ΝΙΚΟ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΟ προστατευόμενες