Τα μυστικά των νέων συντάξεων - Αναλυτικός οδηγός

- ΠΟΙΟΙ ΘΑ ΠΑΡΟΥΝ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ «ΕΝΑΝΤΙ» 

Τι ποσά θα πάρουν δημόσιοι υπάλληλοι, μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα και ελεύθεροι επαγγελματίες. Ποιοι χάνουν και ποιοι διασώζονται από τον νέο τρόπο υπολογισμού 



Eξι κατηγορίες ασφαλισμένων είναι οι χαμένοι του νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων που «κλείδωσε» με την πρόσφατη εγκύκλιο του ΕΦΚΑ. Πρόκειται για περίπου 200.000 ασφαλισμένους που αποχώρησαν και θα αποχωρήσουν από 13/5/2016 μέχρι και 31/12/2020.

Στην άλλη πλευρά της όχθης, άλλες τέσσερις κατηγορίες επίδοξων συνταξιούχων, περίπου 50.000, διασώζονται από διάφορες παραμέτρους του νέου συστήματος και αποφεύγουν τις απώλειες ή μπορούν να ελπίζουν ακόμη και σε καλύτερες αποδοχές.

Ο τρόπος υπολογισμού της σύνταξης είναι πλέον ίδιος για όλους, δημόσιους υπάλληλους, μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα και ελεύθερους επαγγελματίες. Οι τρόποι να αυξήσει κανείς την προσδοκώμενη σύνταξη είναι:

• Οσο το δυνατόν περισσότερος χρόνος ασφάλισης, είτε με παραμονή στην εργασία είτε με εξαγορά χρόνου ώστε να μετρήσει στον υπολογισμό της ανταποδοτικής και της εθνικής σύνταξης. Το μέγιστο βέβαια ποσοστό αναπλήρωσης είναι 46,8% του συντάξιμου μισθού για 41 και πάνω χρόνια. Στα 35 χρόνια θα πάρει κανείς το 35,4% του μισθού του.

• Οσο το δυνατόν υψηλότερος συντάξιμος μισθός, κάτι που μέσα στην κρίση είναι εξαιρετικά δύσκολο.

Η χρήση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή που ήρθε να αντικαταστήσει τον δυσεπίλυτο γρίφο του Δείκτη Μεταβολής Μισθών ρίχνει «σωσίβιο» στην ελεύθερη πτώση των νέων συντάξεων καθώς οδηγεί κατά μέσον όρο σε βελτίωση της βάσης υπολογισμού έως και 10%. Κι αυτό επειδή τα «καλά έτη» από το 2002 είναι -προς το παρόν- περισσότερα από τα «κακά».

Οι ειδικοί υπολογίζουν πως ο νέος δείκτης μεταφράζεται σε μετριασμό των απωλειών κατά 3%-5% συγκριτικά με τους παλαιούς τρόπους υπολογισμού που ίσχυαν μέχρι τον Μάιο του 2016. Η μέση μείωση διαμορφώνεται πλέον στο 12%-16% για τους νέους συνταξιούχους.

Τον Ιούνιο

Οι πρώτες συντάξεις με τον νέο αυτό τρόπο υπολογισμού αναμένεται να εκδοθούν τον προσεχή Ιούνιο, έναν χρόνο μετά την ψήφιση του επίμαχου νόμου. Σύμφωνα και με τον δικηγόρο Διονύση Ρίζο, ειδικό σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης, απώλειες μέχρι και 30% σε σύγκριση με τα ποσά που θα έπαιρναν αν μπορούσαν να φύγουν πριν τις 13/5/2016 θα έχουν κυρίως οι:
• Δημόσιοι υπάλληλοι, ιδίως όσοι έχουν πάνω από 30 χρόνια υπηρεσίας και ανήκουν στις κατηγορίες ΠΕ και ΤΕ.
• Ασφαλισμένοι στο πρ. ΤΕΒΕ σε μέσες και υψηλές ασφαλιστικές κατηγορίες (χάνουν ολόκληρο το «μαξιλάρι» των 220 ευρώ).
• Ασφαλισμένοι στο ΤΑΕ στις πολύ υψηλές κατηγορίες, συγκεκριμένα στις δυο ανώτατες, που αποχωρούν με περισσότερα από 30 χρόνια ασφάλισης.
• Ασφαλισμένοι του Ταμείου Νομικών ανεξαρτήτως χρόνου ασφάλισης.
• Ασφαλισμένοι του ΤΣΑΥ (γιατροί, υγειονομικοί κ.α.) ανεξαρτήτως χρόνου ασφάλισης.
• Ασφαλισμένοι του ΙΚΑ με υψηλές αποδοχές, από 1.500 ευρώ και πάνω, που αποχωρούν με περισσότερα από 30 χρόνια ασφάλισης.

Αντίθετα, διασώζονται ή κερδίζουν οι:

• Ασφαλισμένοι του ΙΚΑ με 20 έως 30 χρόνια ασφάλισης που αποχωρούν με μεσαίες αποδοχές, για παράδειγμα μέχρι 1.400 ευρώ.

• Ασφαλισμένοι στα πρ. Ταμεία ΔΕΚΟ και Τραπεζών οι οποίοι δικαιούνται προσαύξηση της σύνταξης επειδή πλήρωναν πολύ υψηλές εισφορές. Για κάθε μια ποσοστιαία μονάδα πάνω από το 20% θα κερδίσουν έξτρα ποσό που θα υπολογιστεί με ετήσιο συντελεστή αναπλήρωσης 0,075%.

• Ασφαλισμένοι στο πρώην ΤΣΑ.

• Δημόσιοι υπάλληλοι σε κατηγορίες ΥΕ και ΔΕ που αποχωρούν με 30 και κάτω χρόνια ασφάλισης.
Χαμένοι θα είναι τελικά και όσοι έσπευσαν ή σπεύσουν να αποχωρήσουν από 13/5/2016 μέχρι και 31/12/2018 ώστε να «κερδίσουν» την ειδική προσωπική διαφορά που προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου για τους νέους συνταξιούχους αυτής της 3ετίας. Πρόκειται για συνταξιούχους που θα έχαναν πάνω από 20% από τη μετάβαση στο νέο σύστημα (παλιός τρόπος υπολογισμού - νέος τρόπος) και κερδίζουν κάτι στο πλαίσιο μιας μικρής μεταβατικής περιόδου.

Οσοι έφυγαν το δεύτερο 6μηνο του 2016 δικαιούνται το 50% της διαφοράς αυτής, όσοι φύγουν φέτος το 33% και όσοι αποχωρήσουν του χρόνου το 25%. Με το πολυνομοσχέδιο, ωστόσο, που ψηφίστηκε πριν από λίγες μέρες ξεκαθαρίζεται πως αυτές οι προσωπικές διαφορές θα διατηρηθούν μόνο μέχρι 31/12/2018 και θα κοπούν συλλήβδην την 1/1/2019 σε όλους. Η εγκύκλιος του ΕΦΚΑ γνωστοποιεί επίσης στους εισηγητές και τα στελέχη του Φορέα πως ο υπολογισμός αυτής της προσωπικής διαφοράς θα γίνει «σε δεύτερο στάδιο αποκλειστικά με μηχανογραφικές εφαρμογές».

Ποιοι θα πάρουν συντάξεις «έναντι»

Σύνταξη με... επιφύλαξη θα παίρνουν μια σειρά από ασφαλισμένοι μέχρι να οριστικοποιηθούν ορισμένες λεπτομέρειες του νόμου που μένουν ακόμη αδιευκρίνιστες. Συντάξεις «έναντι» τουλάχιστον μέχρι να εκδοθούν τα απαραίτητα έγγραφα έρχονται για:

• Ελεύθερους επαγγελματίες, μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους τα Ταμεία των οποίων εισέπρατταν τους λεγόμενους «κοινωνικούς πόρους». Πρόκειται για δεκάδες χιλιάδες ασφαλισμένους, όπως αρτοποιοί, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, μηχανικοί κ.α. στις συντάξιμες αποδοχές των οποίων πρέπει να συνυπολογιστούν και τα ποσά των «κοινωνικών πόρων». Η εγκύκλιος του ΕΦΚΑ ξεκαθαρίζει πως «θα δοθούν οδηγίες με νεότερο έγγραφο».

• Ασφαλιζόμενους παράλληλα σε δύο εργασίες, ασφαλιστέες και οι δύο στον ίδιο πρώην φορέα (π.χ. τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ), καθώς και όσους εμπίπτουν στην παράλληλη ασφάλιση. Αναμένεται νέα εγκύκλιος ειδικά γι’ αυτούς.

• Ασφαλισμένους που έχουν εργαστεί κάποια χρόνια στο εξωτερικό ή αλλοδαποί, οι οποίοι δεν συγκεντρώνουν τα απαραίτητα 40 χρόνια ανάμεσα στα 15 και τη χρονιά της συνταξιοδότησης ώστε να λάβουν ολόκληρη την Εθνική Σύνταξη, όπως και για αλλοδαπούς από χώρες πλην της ΕΕ. Και γι’ αυτό το θέμα αναμένονται νέες οδηγίες.

• Ασφαλισμένους που έχουν καταβάλει αυξημένες εισφορές, μεγαλύτερες από το 20% του ΙΚΑ και δικαιούνται την προσαύξηση που ορίζει ο νόμος (0,075% για κάθε μια ποσοστιαία μονάδα επιπλέον εισφορών). Θα ακολουθήσουν νεότερες οδηγίες. Ξεκαθαρίζεται πάντως πως η προσαύξηση δεν ισχύει για όσους υπάγονται σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, σε γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις συνταξιοδότησης ως μητέρες και χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων και για συγκεκριμένες αναπηρίες.

• Αυτοαπασχολούμενους (ΕΤΑΑ) και αγρότες. Για επιστήμονες και ασφαλισμένους του ΟΓΑ αναμένονται «εξειδικευμένες οδηγίες σε ξεχωριστό έγγραφο».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Οι αλλαγές ανά Ταμείο

1 Μισθωτός του ιδιωτικού τομέα συμπλήρωσε το 2017 το όριο ηλικίας αλλά και τον χρόνο ασφάλισης για να υποβάλει σχετικό αίτημα συνταξιοδότησης. Η σύνταξή του θα υπολογιστεί με τον νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων.

Ο μέσος όρος αποδοχών του είναι 1.500€ και με την προσθήκη του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή θα φτάσει στα 1.680. Το τελικό ποσό της σύνταξής του θα είναι 978€ (594€ Αντ. Σύντ. + 384 Εθν. Σύντ). Με τον παλιό τρόπο υπολογισμού και μετά τις μνημονιακές περικοπές θα έπαιρνε 1.139€. Διαφορά 15%.

2 Δημόσιος υπάλληλος έχει από το 2016 συμπληρώσει το όριο ηλικίας και τον χρόνο για να συνταξιοδοτηθεί και θα υποβάλει αίτημα στο τέλος του 2017. Εχει συνολικά 30 έτη ασφάλισης και είναι κατηγορίες ΠΕ. Η σύνταξή του θα υπολογιστεί με τον νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων.

Ο μέσος όρος αποδοχών του είναι 1.270€ και με την προσθήκη του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή θα φτάσει στα 1.430€. Το τελικό ποσό της σύνταξής του θα είναι 761€ (377€ Αντ. Σύντ. + 384 Εθν. Σύντ.). Με τον παλιό τρόπο υπολογισμού και μετά τις μνημονιακές περικοπές θα έπαιρνε 858€. Διαφορά 12%.

3 Εμπορος ασφαλισμένος στον ΟΑΕΕ (πρώην ΤΕΒΕ) συμπλήρωσε τις προϋποθέσεις ώστε να υποβάλει σχετικό αίτημα για σύνταξη φέτος. Εχει συνολικά 40 έτη ασφάλισης και ασφαλίστηκε σε υψηλές κατηγορίες. Η σύνταξή του θα υπολογιστεί με τον νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων.

Ο μέσος όρος αποδοχών του θα διαμορφωθεί με την προσθήκη του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή στα 1.820€. Το τελικό ποσό της σύνταξής του θα είναι 1.162€ (778€ Αντ. Σύντ. + 384 Εθν. Σύντ.). Με τον παλιό τρόπο υπολογισμού και μετά τις μνημονιακές περικοπές θα έπαιρνε 1.447€. Διαφορά 19%.

4 Δικηγόρος στο Ταμείο Νομικών με 40ετή ασφάλιση θα αποχωρήσει το 2019. Η σύνταξή του θα υπολογιστεί με τον νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων. Ο μέσος όρος αποδοχών του θα διαμορφωθεί με την προσθήκη του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή στα 970€.

Το τελικό ποσό της σύνταξής του θα είναι 799€ (415€ Αντ. Σύντ. + 384 Εθν. Σύντ.). Με τον παλιό τρόπο υπολογισμού και μετά τις μνημονιακές περικοπές θα έπαιρνε 1.176€. Διαφορά 33%.

5 Μισθωτή του ιδιωτικού τομέα φεύγει σε σύνταξη άμεσα. Εχει συμπληρώσει 6.000 ένσημα και είναι 67. Η σύνταξή της θα υπολογιστεί με τον νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων. Ο μέσος όρος αποδοχών της είναι 610€ και με την προσθήκη του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή θα φτάσει στα 683,2€.

Το τελικό ποσό της σύνταξής της θα είναι 492€ (108€ Αντ. Σύντ. + 384 Εθν. Σύντ.). Με τον παλιό τρόπο υπολογισμού και μετά τις μνημονιακές περικοπές θα έπαιρνε 510€. Διαφορά 3,5%.

Επεξεργασία: Διονύσης Ρίζος, ειδικός σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης

 ethnos.gr