Βιβλίο: Τετάρτη η παρουσίαση της "Πάπισσας Ιωάννας"

«Η Πάπισσα Ιωάννα» του αρτινού Λευτέρη Παπαθανάση είναι Μεσαιωνικό Εικονογραφημένο βιβλίο -Βασισμένο στο έργο του Εμμανουήλ Ροίδη Εκδόσεις ΚΨΜ 2015 σελ. 77 

Κείμενο του Κώστα Τραχανά

Το κόμικς είναι τέχνη. Το κόμικς έχει σχέδια. Είναι τέχνη να χρησιμοποιούμε τα μάτια μας. Αφορά την πολύπλευρη, πολλαπλή αντίληψη που αποκτάμε απλώς με το να κοιτάμε εικόνες και σχέδια. Γιατί οι τέχνες δεν ικανοποιούν μόνο τα μάτια μας .Ικανοποιούν όλες μας τις αισθήσεις.



Ο Λευτέρης Παπαθανάσης είναι ένας τολμηρός στοχαστής και χαλκέντερος εικονογράφος. Το θέμα του κόμικς θα σας γοητεύσει αμέσως. Στηρίζεται στην «Πάπισσα Ιωάννα» του Εμμανουήλ Ροίδη , που αναφέρεται στην περίεργη ιστορία ενός θηλυκού Ποντίφηκα.

Παρουσιάζει ο Λευτέρης Παπαθανάσης την ίδια ιστορία με τον δικό του τρόπο και μας προτρέπει ότι θα γελάσουμε, θα κλάψουμε και θα καταλάβουμε πολλά, αρκετά ιερά θα βεβηλωθούν. Μιλάει για μια όμορφη και πιστή νεαρή κοπέλα, την Γιούθα , που έβοσκε χήνες Σάξωνος Βαρώνου, στην Ανατολική Αγγλία και που από της κλίνης Δεσπότου εξέπεσε εις τας αγκάλας καλόγηρου… Η Γιούθα εγέννησε την Ιωάννα .Η φήμη της σοφίας της Ιωάννας και η ομορφιά της κυκλοφόρησε γρήγορα στην Βεστφαλία.

Δύο οπτασίες στον ύπνο της, η Αγία Ίδα και η Αγία Λιόββα, την προτρέπουν να γίνει Αγία και να μονάσει , επίσης η Αγία Λιόββα της υπόσχεται πολλές ηδονές και ότι θα κέρδιζε τη γη ολόκληρη και τα κλειδιά του Ουρανού!!! Η Ιωάννα θα μονάσει αλλά αντί ηδονών στο μοναστήρι , βρήκε πλήξη….. Το βιβλίο αυτό του συμπατριώτη μας Λευτέρη Παπαθανάση είναι μικρό το δέμας, αλλά ιδιαιτέρως φροντισμένο εικονογραφημένο βιβλίο.

Πρόκειται για ένα κόμικς που η αφήγηση μοιάζει να αναπτύσσεται με το βλέμμα στραμμένο στο παρελθόν και όλες τις άλλες αισθήσεις στο (εγγύς ή μακρινότερο) μέλλον. Τα μικρά κείμενα του σεναριογράφου είναι σύγχρονα , ανήσυχα , τολμηρά, κοφτερά, φιλοσοφικά, υπαινικτικά , ειρωνικά , καυστικά, σπαρακτικά, χιουμοριστικά.

Ύφος παιγνιώδες και σκωπτικό. Γεμάτες δηλητηριώδη σχόλια οι κρίσεις για τους παπάδες και τους μοναχούς ,που συνοδεύονται με ευφυείς αναχρονισμούς. Η αφήγηση ρέει αβίαστα , μπολιασμένη με ιστορικά ανέκδοτα, λατινικές φράσεις, πολιτικά συνθήματα, εύστοχους παραλληλισμούς, ενώ ευφάνταστες εικόνες τη ζωντανεύουν. Κείμενα που αφυπνίζουν και λυτρώνουν.

Μια επιτυχή ώσμωση του ιερού (μέσω ένθετων στοιχείων εκκλησιαστικής και ροϊδικής γλώσσας ) με το βέβηλο ( μέσω ερωτικών φαντασιώσεων και νεοελληνικής αργκό) και του ανθρώπινου με το ζωικό.

Ένα ταξίδι στην Τέχνη μακριά από την πεζή καθημερινότητα ,τις ανάγκες της, την οικονομική κρίση και τα μνημόνιά της. Αυτά που θα διαβάσετε θα τα ερμηνεύσετε ανάλογα με το πώς νοιώθει ο καθένας μας… Το βιβλίο αυτό είναι μια λοξή ματιά στην κοινωνική και θρησκευτική ελληνική πραγματικότητα. Μια ματιά διεισδυτική, τολμηρή πολλές φορές, αλλά μια ματιά» από μέσα».

Μια ματιά που δεν ωραιοποιεί την κατάσταση στην χώρα και στην εκκλησία, ούτε υποκύπτει στα εύκολα δυτικά στερεότυπα. Μια ματιά αγανακτισμένη από τη θρησκευτική υποκρισία και τον ελληνικό συντηρητισμό. Μια ματιά που δεν φοβάται να μπει στις λάσπες της εκκλησίας (Δυτικής και Ανατολικής), αλλά το κάνει πάντα με τρυφερότητα και αγάπη, ενίοτε με λύπη αλλά ποτέ με χαιρεκακία ή διδακτισμό.

Η θεματολογία και η οπτική του αφηγηματικού σύμπαντος του κόμικς : η ηθική, η δοκιμασία της χριστιανικής πίστης, η ερωτική επιθυμία και οι αποκλίσεις της, η αμαρτία, η αυταρχική εξουσία, η σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, τα ρουσφέτια, οι πολιτικοί κ.α.

Δείγματα γραφής : « -Κορίτσια , έμαθα ότι έρχεται ο νέος Οστιάριος! -Υπέροχα, πλυθείτε …, λέει μια μοναχή ». «Ο Άγιος δεν έσωσε τον Ποντίφηκα , όπως και κανένας Άγιος δεν έσωσε ποτέ κανέναν». «Οι μεθυσμένοι έλληνες δεν ξυπνούν ούτε από τα ροχαλητά τους». «Τι μουρμουρίζεις ρε γκομενάκι στον ύπνο σου !Τι όργια! Τι τρέλα!» «…τον ένιωσε μέσα της , όπως ο Αδάμ την ανάσα του Θεού. Λιποθύμησε.» Ο λόγος του Λευτέρη Παπαθανάση έχει μια εγγενή μουσικότητα και μια ζηλευτή γλωσσική κομψότητα. Ο λόγος του είναι μουσική , δηλαδή το είδος εκείνο της αλληλουχίας των λέξεων που οφείλει κανείς να διαβάζει δυνατά στον εαυτό του.

Η βαθιά εμπλοκή του εικονογράφου-συγγραφέα με τη μουσική τον οδηγεί αβίαστα σε δημιουργικούς συνειρμούς , σε απρόσμενους παραλληλισμούς, σε διαδρόμους της μνήμης… Αυτοί που αισθάνονται, ονειρεύονται, νοσταλγούν , ανταμώνουν. Αν μπεις στον κόπο να ξύσεις λίγο από κάτω, θα ανακαλύψεις ότι η άχαρη ζωή είναι γεμάτη από φαντασία, ομορφιά, ποίηση, μουσική και όνειρα.

Το υψηλότερο σημείο στο οποίο συναντιούνται η ανθρώπινη ζωή και η Τέχνη είναι το αναγνωστικό κοινό. Η Τέχνη ( η Ποίηση, η Μουσική , η Λογοτεχνία και τα κόμικς) μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, αλλάζοντας ουσιαστικά την αντίληψη του αναγνώστη για τον κόσμο, διότι αν η λογοτεχνία ή το κόμικς δεν λειτουργεί σαν δυναμίτης, αν δεν μας κάνει να επαναστατούμε μέσα μας, τότε δεν είναι κόμικς ή λογοτεχνία…

Ο χημικός Λευτέρης Παπαθανάσης , ένα ελεύθερο πνεύμα, με σκέψη κριτική και συνείδηση δομικά δημοκρατική ,γράφει για τον εαυτό του , τους φίλους του και για να κυλά γλυκά ο χρόνος… Οι αληθινοί καλλιτέχνες σαν τον Λευτέρη Παπαθανάση αντιμάχονται εξουσιαστικές δομές.

Η αληθινή Τέχνη πάντα είναι ετερόδοξη, είναι αμφισβήτηση. Είναι αιρετική. Αυτοί οι καλλιτέχνες πραγματώνουν τον βασικό κοινωνικό ρόλο ενός ελεύθερου πολίτη : γίνονται κάθε στιγμή, κέντρα αφηγηματικής και εικονογραφικής βαρύτητας. Είναι τα ζωντανά βιβλία που αποτελούν τη βάση της πραγματικής παιδείας μας. «Η πάπισσα Ιωάννα» του Λευτέρη Παπαθανάση είναι μια εξαιρετική αφορμή επαναπροσέγγισης του έργου του Ροίδη.

Ο σεναριογράφος-εικονογράφος Λευτέρης Παπαθανάσης έχει ονειρευτεί πολύ, έχει διαβάσει , ξέρει τη ζωή, είναι οξυδερκής και λαχταρά να αναρριχηθεί στην κορυφή των εικονογραφημένων , ή και σε παρόμοιες απρόσιτες κορυφές ,όπως το «Λευκό όρος», το «Μαγικό βουνό», τα «Ανεμοδαρμένα ύψη», κ.α.

Αυτό το Αρτινόπουλο, το ευαίσθητο αλλά χωρίς αυταπάτες ούτε συμπλέγματα, ταιριάζει όμορφα στην πολιτική ωρίμανση των σημερινών ημερών, που υπερβαίνει την ήττα των ρομαντικών προσδοκιών και αναζητά με τα κόμικς του, χαραμάδες ανάκαμψης.

Το κόμικς του Αρτινού Λευτέρη Παπαθανάση, θα συζητηθεί πολύ, θα κατανοηθεί λίγο, θα διαβαστεί αποσπασματικά, πτυχές του θα αγνοηθούν , θα απορριφθεί με ένα ανασήκωμα των ώμων, αλλά υπόσχεται επιτυχημένη συνέχεια. Ένα μεγάλο Αρτινό ταλέντο γεννήθηκε.

Ο Λευτέρης Παπαθανάσης ( boban ) γεννήθηκε στην Άρτα το 1972.Σπούδασε τη Χημεία, την επιστήμη των αλλαγών. Μένει στα Γιάννινα με την Ανδρομάχη, τη Ρόζα και την Ίλια και εργάζεται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Περισσότερα έργα του στο http://bob-an.tumblr.com. Είναι υιός του Ορέστη Παπαθανάση και της Άννας Βαμβουρέλη , συνταξιούχων του ΟΤΕ .