Στο στόχαστρο των ρώσων η τουρκική οικονομία

Χθεσινή διαδήλωση στην τουρκική πρεσβεία της Μόσχας

ΚΟΒΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΙ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟΙ ΔΕΣΜΟΙ 

Ηταν μόλις πριν από έναν χρόνο, όταν Μόσχα και Αγκυρα είχαν βάλει στην άκρη την... προαιώνια έχθρα τους και είχαν σφραγίσει τη «στρατηγική συνεργασία» τους με μια επίσκεψη του Βλαντιμίρ Πούτιν στην τουρκική πρωτεύουσα. 



Οι ενεργειακοί και εμπορικοί δεσμοί μεταξύ των δύο χωρών είναι μεγάλοι και τα ποσά που διακυβεύονται τεράστια. Η κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού από τουρκικά πυρά, ωστόσο, βάζει -έστω προσωρινά- στον πάγο τα σημαντικά επιχειρηματικά σχέδια που προωθούσαν από κοινού οι δύο χώρες, καθώς η Ρωσία θέλει να επανεξετάσει τις σχέσεις της με την Αγκυρα, και σαφώς να «τιμωρήσει» τον Ταγίπ Ερντογάν.

Ηδη οι περισσότεροι αναλυτές στην Τουρκία δεν κρύβουν την ανησυχία τους ότι η απάντηση της Μόσχας δεν θα είναι κάποια βεβιασμένη κίνηση, αλλά προϊόν μελέτης και σχεδιασμού, που θα προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην τουρκική οικονομία.

Η χθεσινή δήλωση του Ντμίτρι Μεντβέντεφ για αναθεώρηση των κοινών επιχειρηματικών σχεδίων είναι ενδεικτική της κατεύθυνσης στην οποία πρόκειται να κινηθεί η Μόσχα. Παρότι δεν έδωσε συγκεκριμένες λεπτομέρειες, ο Ρώσος πρωθυπουργός τόνισε ότι οι τουρκικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη Ρωσία είναι πιθανό να δουν το μερίδιό τους στην αγορά να συρρικνώνεται.

Σημειωτέον ότι στη ρωσική αγορά έχουν διεισδύσει τουρκικές επιχειρήσεις σε όλους τους τομείς, από τον κατασκευαστικό κλάδο μέχρι το λιανεμπόριο. Ηδη τις δύο πρώτες ημέρες μετά το θερμό επεισόδιο σημείωναν πτώση στο χρηματιστήριο οι μετοχές της Enka Insaat, που έχει κατασκευαστικά συμβόλαια με τη Ρωσία και διαχειρίζεται δύο ενεργειακά εργοστάσια στην Τουρκία κάνοντας χρήση του ρωσικού φυσικού αερίου.

Ανάλογη ήταν η χρηματιστηριακή πορεία για τη μετοχή της Anadolu Efes, που διαθέτει έξι ζυθοποιεία στη Ρωσία και ελέγχει το 14% της ρωσικής αγοράς μπίρας.

Επιπλέον, ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών λέει πολλά. Μόνο για το 2014 ανήλθε στα 31,2 δισ. δολάρια, ενώ η Ρωσία ήταν ο πρώτος εταίρος της Τουρκίας στις εισαγωγές, με ποσοστό 10,4%, και έβδομος στις εξαγωγές, με ποσοστό 3,8%.

Το μεγαλύτερο μέρος των εισαγωγών της Τουρκίας από τη Ρωσία αφορά το φυσικό αέριο και οι ενεργειακοί δεσμοί είναι ίσως οι ισχυρότεροι μεταξύ των δύο κρατών. Εξ ου, άλλωστε, και η σπουδή που επέδειξε ο νέος υπουργός Ενέργειας -και ειρήσθω εν παρόδω γαμπρός του Ερντογάν- να δηλώσει ότι δεν πρόκειται να απειληθούν οι ενεργειακές συμφωνίες.

Εξαρτημένη

Η Τουρκία είναι ουσιαστικά εξαρτημένη ενεργειακά από τη Ρωσία, καθώς από εκεί εισάγει το 60% του φυσικού αερίου και το 35% του πετρελαίου που καταναλώνει. Δεν είναι προφανώς τυχαίο ότι μόλις την επομένη ημέρα της κατάρριψης του αεροσκάφους η ρωσική Gazprom ανακοίνωσε ότι διακόπτει την παροχή φυσικού αερίου προς την Ουκρανία, με το επιχείρημα ότι το Κίεβο δεν έχει προκαταβάλει τα χρήματα για τις επόμενες παραγγελίες της. Η Μόσχα έχει ξανακλείσει τη στρόφιγγα στην Ουκρανία και αρκετές φορές η κίνηση αυτή -ή και μόνο το ενδεχόμενο- λειτουργεί ως διπλωματικός μοχλός πίεσης.

Ενα μεγάλο έργο, επίσης, το οποίο εάν παγώσει θα προκαλέσει σοβαρούς κλυδωνισμούς στην τουρκική οικονομία, είναι η κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου από τη ρωσική Rosatom, που έχει προϋπολογισμό 20 δισ. δολάρια.

Το σημαντικότερο ίσως κεφάλαιο σε αυτή την ιστορία είναι όμως οι αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου, ένα θέμα το οποίο επρόκειτο να συζητηθεί και στην προγραμματισμένη για χθες επίσκεψη του Σεργκέι Λαβρόφ στην Τουρκία, η οποία τελικώς ακυρώθηκε λόγω των καταιγιστικών εξελίξεων.

Τον Δεκέμβριο του 2014 ο Βλαντιμίρ Πούτιν είχε προτείνει τη δημιουργία του «Turkish Stream» που θα αντικαθιστούσε τον αγωγό «South Stream» και θα ένωνε τη Ρωσία με την Τουρκία μέσω Μαύρης Θάλασσας.

Ο αγωγός αυτός θα εξυπηρετούσε τις τουρκικές εισαγωγές αερίου και με την επέκταση αυτού, το αέριο θα μπορούσε να μεταφερθεί στην Ευρώπη, αναβαθμίζοντας τον γεωπολιτικό ρόλο της Αγκυρας και ταυτόχρονα αποφέροντάς της σημαντικά οικονομικά οφέλη.

Η δήλωση του Ντμίτρι Μεντβέντεφ, όμως, αφήνει να διαφανεί ότι και αυτή η συμφωνία θα παγώσει για κάποιο διάστημα.

Τέλος, η πρώτη κίνηση που έκανε η Ρωσία ήταν να περιορίσει τη ροή Ρώσων τουριστών προς την Τουρκία, κάτι που προκαλεί ασφυξία στον τουριστικό κλάδο της γείτονος. Το 2014 επισκέφθηκαν την Τουρκία 4.479.049 Ρώσοι τουρίστες, αριθμός που ισοδυναμεί με το 12,2% των επισκέψεων ξένων τουριστών στην Τουρκία, που ήταν συνολικά 36.837.900.

Οι Ρώσοι κατατάσσονται δεύτεροι μετά τους Γερμανούς στη λίστα των ξένων επισκεπτών στην Τουρκία, αποφέροντας περίπου 4 δισ. δολάρια στην τουρκική οικονομία. Η Μόσχα, όμως, εξέδωσε ταξιδιωτική οδηγία προς τους πολίτες τους να μην επιλέξουν την Τουρκία ως εορταστικό τουριστικό προορισμό, ενώ ήδη από χθες άρχισαν οι πρώτες ακυρώσεις.

Το ερώτημα είναι αν η Ρωσία θα προχωρήσει στον οικονομικό στραγγαλισμό της Τουρκίας, καθώς οι επιπτώσεις θα είναι σημαντικές και για την ίδια.

ΜΑΡΙΑ ΑΔΑΜΙΔΟΥ
ethnos.gr/