Ιορδανία: Ο δρόμος των βασιλιάδων

Προϊστορικοί οικισμοί της Λίθινης εποχής, βιβλικές πόλεις, ρωμαϊκά οχυρά και βυζαντινοί ναοί, πρώιμοι ισλαμικοί οικισμοί, κάστρα σταυροφόρων και λαξευμένες πολιτείες υπόσχονται ένα απίστευτο οδοιπορικό 335 χλμ. πάνω στον αρχαιότερο δρόμο της Μέσης Ανατολής. 



ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΟ ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ ΕΥΦΡΑΤΗ

Ο «Δρόμος του Βασιλέα» (King's Highway) ήταν μια εμπορική οδός ζωτικής σημασίας για όλη την αρχαία Μέση Ανατολή. Ξεκινούσε από την Ηλιούπολη της Αιγύπτου, διέσχιζε τη χερσόνησο Σινά μέχρι την Ακαμπα και αφού διέτρεχε κατόπιν όλη την Ιορδανία περνώντας μέσα από σημαντικές αρχαίες πόλεις της περιοχής (Edom, Petra, Maan, Shobak, Kerak, Madaba και Rabbath Ammon), κατέληγε στη Δαμασκό και στον Ευφράτη ποταμό.

Στο κόκκινο όνειρο της Wadi Rum.

Ο «Δρόμος του Βασιλέα» πρωτοαναφέρεται μ' αυτήν την ονομασία στη Βίβλο (Αριθμοί 20:17-21) ως ο δρόμος που επιθυμούσε να ακολουθήσει ο Μωυσής για να οδηγήσει τον λαό του βόρεια, διασχίζοντας το βασίλειο της Εδώμ (τη σημερινή νότια Ιορδανία). Πολλοί πόλεμοι των Ισραηλιτών ενάντια σε γειτονικά βασίλεια διεξήχθηκαν για τον έλεγχο της βασιλικής οδικής αρτηρίας.

Οι Ναβαταίοι χρησιμοποιούσαν τον «Δρόμο του Βασιλέα» για να μεταφέρουν λιβάνι και μπαχαρικά από τη νότια Αραβία στην Πέτρα, ενώ κατά τη ρωμαϊκή περίοδο ο δρόμος ανακαινίστηκε από τον Τραϊανό και μετονομάστηκε σε Via Traiana Nova.

Στους επόμενους αιώνες, ο «Δρόμος» χρησιμοποιήθηκε ως κύρια προσκυνηματική διαδρομή από τους χριστιανούς, μιας και περνούσε μέσα από ιερές τοποθεσίες (όρος Νέμπο, Ιορδάνης ποταμός). Αλλά και οι Μουσουλμάνοι τον χρησιμοποιούσαν, τουλάχιστον μέχρι τον 16ο αιώνα, ως τη βασική διαδρομή για το ταξίδι-προσκύνημα (Χατζ) στη Μέκκα.

Με αφετηρία το Αμμάν και σημείο άφιξης την Ακαμπα, ο «Δρόμος του Βασιλέα» στην Ιορδανία οδηγεί σήμερα τον ταξιδιώτη στα χνάρια μιας διαδρομής Ιστορίας και πολιτισμού.
 
ΑΙΩΝΙΑ ΠΑΛΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟ

Η αγορά της Πέτρας.

Το Αμμάν, με ιστορία τουλάχιστον 9.000 χρόνων, είναι μια πόλη με διττή προσωπικότητα. Σύγχρονη στο μεγαλύτερο μέρος της, εντυπωσιάζει με το πλήθος των μοντέρνων κατασκευών της, ενώ λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά, στην Κάτω Πόλη (περιοχή Balad), κυριαρχεί η γνώριμη ατμόσφαιρα μιας ανατολίτικης πόλης.

Το ρωμαϊκό θέατρο των 6.000 θεατών και το παρακείμενο Ωδείο, η Ακρόπολη με τον ναό του Ηρακλή, το τζαμί Abu Darwish και το τζαμί του βασιλιά Abdullah με τον υπέροχο γαλάζιο τρούλο, αποτελούν τους κυριότερους σταθμούς στο ταξίδι των αξιοθέατων του Αμάν.

Ο «Δρόμος του Βασιλέα» πλησιάζει στην Ακαμπα.

Με αφετηρία την ιορδανική πρωτεύουσα, ξεκινήστε το οδοιπορικό σας πάνω στον Δρόμο των Βασιλέων. Κάντε την πρώτη σας στάση στην κωμόπολη Μάταμπα (Madaba), 35 χλμ. νοτιοδυτικά του Αμμάν. Αρκετές παλαιοχριστιανικές εκκλησίες με εντυπωσιακά ψηφιδωτά βυζαντινής τεχνοτροπίας βρίσκονται διάσπαρτες στην περιοχή.

Εσείς δεν έχετε παρά να πάτε κατευθείαν στον ελληνορθόδοξο ναό του Αγίου Γεωργίου στο κέντρο της Μάταμπα, για να δείτε τον πρώτο αυθεντικό μωσαϊκό χάρτη των Αγίων Τόπων και της Ιερουσαλήμ. Πρόκειται για ένα απαράμιλλο έργο τέχνης του 6ου αιώνα μ.Χ., όπου αναπαρίσταται με ψηφίδες στο δάπεδο του ναού ο χάρτης της Παλαιστίνης· οι επεξηγήσεις είναι στην ελληνική γλώσσα.

Τμήμα από τον μωσαϊκό χάρτη των Αγίων Τόπων στη Μάταμπα.

Περίπου 10 χλμ. δυτικά της Μάταμπα δεσπόζει το όρος Νέμπο (Nebo). Σκαρφαλώστε στη γυμνή κορυφή του ?η παράδοση αναφέρει πως εδώ βρίσκεται ο τάφος του Μωυσή? και επισκεφθείτε μια Βασιλική εκκλησία του 6ου αιώνα, της οποίας το δάπεδο είναι διακοσμημένο με ψηφιδωτά εξαιρετικής τέχνης.

Κι αφού απολαύσετε από την κορυφή του Νέμπο μια πανοραμική θέα της κοιλάδας του Ιορδάνη και της Νεκράς Θάλασσας, συνεχίστε το βασιλικό ταξίδι σας προς τον Νότο της χώρας.
 
ΑΞΕΠΕΡΑΣΤΗ ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΕΙΑ

Ο «Δρόμος του Βασιλέα» διατρέχει τα άγονα υψίπεδα της Δυτικής Ιορδανίας.

Επόμενος σταθμός η ροδοκόκκινη Πέτρα των Ναβαταίων (230 χλμ. νότια του Αμμάν). Αφήνοντας πίσω τη Μάταμπα, μικροί οικισμοί και γραφικές αραβικές κωμοπόλεις παρεμβάλλονται πάνω στην πορεία του στριφτερού οδικού άξονα, ενώ το φυσικό ανάγλυφο της διαδρομής είναι έντονα ορεινό, με τεράστιους φαλακρούς λόφους, άγονα οροπέδια και απόκρημνα γρανιτένια όρη.

Τα ιστορικά μνημεία που αξίζει να επισκεφθείτε καθ' οδόν είναι η βυζαντινή εκκλησία στην κωμόπολη Raaba, το κάστρο που έκτισαν το 1136 οι Σταυροφόροι στην πόλη Kerak και το κάστρο τους στην πόλη Shobak (1115).

Η Βασιλική εκκλησία στο όρος Νέμπο.

Σκαλισμένη πριν από 2.300 χρόνια πάνω στα μαλακά ψαμμιτικά πετρώματα της περιοχής, η αρχαία πολιτεία της Πέτρας είναι ένα αξεπέραστο αριστούργημα γλυπτικής που οφείλει την ύπαρξή της στη φυλή των Ναβαταίων, ενός δραστήριου αραβικού λαού με ανεπτυγμένο το εμπορικό πνεύμα.

Η εξαιρετική αρχιτεκτονική της πόλης, κτισμένη σε απόκρημνους λόφους με στενά περάσματα ανάμεσα σε ρόδινους βράχους, την έχει αναδείξει στον πιο εντυπωσιακό αρχαιολογικό προορισμό της Μέσης Ανατολής.

Το αρχαίο ρωμαϊκό θέατρο του Αμμάν.

Αντλώντας στοιχεία από την αρχαιοελληνική και τη ρωμαϊκή αρχιτεκτονική, λαξευμένοι ναοί, δημόσια κτίρια, κατοικίες, θέατρα, αγορές και χιλιάδες σκαλοπάτια αποτελούν τις συγκλονιστικές μαρτυρίες της ροδοκόκκινης Πέτρας.

Το «Θησαυροφυλάκιο» (Ελ Καζνέ), το αρχαίο ρωμαϊκό θέατρο του 1ου μ.Χ. αιώνα, ο ναός Ελ-Ντεΐρ, («Μοναστήρι»), το Νυμφαίο, η Αγορά και το Γυμνάσιο αντιπροσωπεύουν τα διασημότερα μνημεία της ροδοκόκκινης πολιτείας, για την οποία ο Αγγλος ποιητής Dean Burgan είχε γράψει: «Μοιάζει να ξεφύτρωσε σαν από θαύμα μέσα από τον βράχο».

Τα ερείπια από τον ναό του Ηρακλή, στον λόφο της Ακρόπολης.

ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΟΥ ΣΟΛΟΜΩΝΤΑ

Συνεχίζοντας σε άλλους δύο αξιόλογους ?και κοντινούς? προορισμούς στα νότια της Ιορδανίας: την κοιλάδα Wadi Rum και την παραλιακή πόλη Ακαμπα της Ερυθράς Θάλασσας.

Σαγηνευτικοί αμμόλοφοι, στενά φαράγγια, κόκκινη άμμος και πανύψηλοι γρανιτένιοι βράχοι αποτελούν την εμπνευσμένη δημιουργία της τοπικής φύσης: η κοιλάδα Wadi Rum.

Πρόκειται για μια προστατευόμενη περιοχή 720 τ.χλμ. που έχει ανακηρυχθεί Εθνικό Πάρκο και έχει συνδέσει το όνομά της με τον Τ.Ε. Λόρενς (τον επονομαζόμενο Λόρενς της Αραβίας). Ο Αγγλος συνταγματάρχης, προκειμένου να αιφνιδιάσει την τοπική τουρκική φρουρά είχε διασχίσει το 1917 την ιορδανική έρημο, περνώντας από την περιοχή της Wadi Rum.

Το «Θησαυροφυλάκιο» (Ελ Καζνέ) είναι το πιο διάσημο μνημείο της Πέτρας.

Μπορείτε να εξερευνήσετε τη Wadi Rum με άλογα, καμήλες και τετρακίνητα οχήματα. Η περιοχή προσφέρεται και για αναρριχήσεις, πεζοπορίες και διαδρομές μέσα σε άγρια φαράγγια, ενώ μπορείτε να διανυκτερεύσετε στην έρημο, σε σκηνές Βεδουίνων.

Περίπου 50 χλμ. ΝΔ βρίσκεται το παραθαλάσσιο θέρετρο Ακαμπα, η νοτιότερη πόλη της χώρας, όπου και κατέληγε η Βασιλική Οδός. Κτισμένη στον μυχό του ομώνυμου κόλπου της Ερυθράς Θάλασσας, η Ακαμπα είναι η μοναδική διέξοδος της Ιορδανίας στη θάλασσα και κατοικείται συνεχώς από το 4.000 π. Χ. Στη Βίβλο αναφέρεται μάλιστα ότι ο βασιλιάς Σολομώντας ναυπήγησε εδώ τα πλοία του.

Ο ελικοειδής «Δρόμος του Βασιλέα» κοντά στην πόλη Kerak.

Οι αμμουδερές παραλίες, τα καταγάλανα νερά και η πλούσια ζωή στους κοραλλιογενείς υφάλους, σε συνδυασμό με το εύκρατο μεσογειακό κλίμα και την άριστη τουριστική υποδομή, έχουν αναδείξει την Ακαμπα σε έναν μικρό παράδεισο για τους οπαδούς των καταδύσεων. Το σημαντικότερο ιστορικό μνημείο της Ακαμπα είναι το κάστρο (Helim), που θεμελίωσαν οι Σταυροφόροι τον 12ο αι.
 
ΓΙΑΤΙ «ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΑ»;

Εικάζεται ότι ο «Δρόμος του Βασιλέα» πήρε το όνομά του από ένα ιστορικό γεγονός που αναφέρεται και στη Βίβλο (Γέννηση 14). Πριν από περίπου 5.000 χρόνια, τέσσερις βασιλείς από τον Βορρά της Ιορδανίας οδήγησαν τα στρατεύματά τους ?ακολουθώντας τη συγκεκριμένη διαδρομή? στο κέντρο της Ιορδανίας, για να πολεμήσουν ενάντια στον στρατό που είχαν συγκεντρώσει πέντε βασιλείς της περιοχής.

Οι κορινθιακοί τάφοι στην Πέτρα.

Οι εισβολείς ηττήθηκαν, αλλά πριν οπισθοχωρήσουν προς τον Βορρά, αιχμαλώτισαν τον Λωτ, ανιψιό του Αβραάμ. Ο Αβραάμ καταδίωξε τον στρατό των τεσσάρων βασιλέων και κατάφερε να απελευθερώσει τελικά τον Λωτ κοντά στη Δαμασκό.

Κείμενο - Φωτογραφίες: Κωνσταντίνος Μητσάκης
 ethnos.gr