Πελέγκ: Πιθανόν η Ολυμπιάδα να ενταφιάστηκε στην Αμφίπολη

-Η δρ Πελέγκ διδάσκει στο Αρχαιολογικό Ινστιτούτο του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ και ένας από τους βασικούς τομείς των επιστημονικών ενδιαφερόντων της είναι η Ελληνιστική Περίοδος

Η εκδοχή περί γυναικείας ταφής στον τύμβο Καστά επανέρχεται στη σχετική, ατέρμονη όπως εξελίσσεται εδώ και μήνες, συζήτηση για την ταυτότητα του νεκρού. 




Τη μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Ολυμπιάδα, θεωρεί ως την πιο πιθανή προσωπικότητα που ενταφιάστηκε στην Αμφίπολη η δρ Ορίτ Πελέγκ-Μπαρκάτ.

Μιλώντας στο «ΘΕΜΑ», η Ισραηλινή αρχαιολόγος σημειώνει ότι «εξ όσων μπορώ να εικάσω παρακολουθώντας στενά -αν και εξ αποστάσεως- τις εξελίξεις της ανασκαφής, το πρόσωπο στο οποίο θα μπορούσε να έχει αφιερωθεί ένα τόσο μεγαλοπρεπές μνημείο είναι πιθανότατα η Ολυμπιάδα. Κατά τη γνώμη μου, το ψηφιδωτό με την αρπαγή της Περσεφόνης παραπέμπει σε γυναικεία ταφή».

Η δρ Πελέγκ διδάσκει στο Αρχαιολογικό Ινστιτούτο του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ και ένας από τους βασικούς τομείς των επιστημονικών ενδιαφερόντων της είναι η Ελληνιστική Περίοδος. Μάλιστα, η αποκάλυψη του τύμβου Καστά θα λάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στο βιβλίο το οποίο συγγράφει τα τελευταία τρία περίπου χρόνια ειδικά για την ελληνιστική αρχιτεκτονική.

Οπως λέει η δρ. Πελέγκ, «από τον Αύγουστο το μνημείο της Αμφίπολης αποτελεί σταθερά θέμα συζήτησης στον κύκλο των συναδέλφων μου αρχαιολόγων και μπορώ να βεβαιώσω ότι αυτό ισχύει διεθνώς, καθώς ο τύμβος εξάπτει τη φαντασία των επιστημόνων, όχι μόνο του κοινού. Απλώς, στη δική μας περίπτωση απουσιάζει εντελώς ο ιδεολογικός και πολιτικός παράγοντας, κάτι που πιστεύω ότι είναι αρκετά έντονο στην Ελλάδα. Για εμάς, ο Μέγας Αλέξανδρος είναι ένας ήρωας, μια εξαιρετικά γοητευτική και σπουδαία ιστορική προσωπικότητα - αυτό όμως μένει εντός των ορίων των επιστημονικών ενδιαφερόντων.

Δυστυχώς, λόγω της εθνικότητάς μου, θα ήταν αδύνατο να συμμετάσχω σε οποιαδήποτε αρχαιολογική απόπειρα να εντοπιστεί ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου επί αιγυπτιακού εδάφους. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για ένα από τα πλέον συναρπαστικά αρχαιολογικά ζητήματα και με έχει απασχολήσει αρκετά. Βάσει των διαθέσιμων ιστορικών πηγών, πάντως, τείνω να πιστεύω ότι ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου θα πρέπει να βρίσκεται στην Αλεξάνδρεια».

Η Ισραηλινή Αρχαιολογική Σχολή θεωρείται μία από τις πιο σημαντικές παγκοσμίως, λόγω και του αυξημένου ενδιαφέροντος που παρουσιάζει η περιοχή της Μέσης Ανατολής. Η δρ Πελέγκ βρήκε ιδιαίτερα ελκυστική την Ελληνιστική Περίοδο λόγω των κοσμοϊστορικών αλλαγών που συνέβησαν τότε και οι οποίες σε μεγάλο βαθμό οφείλονταν στο κοσμοπολιτικό όραμα του ίδιου του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η ίδια έχει επισκεφτεί πάρα πολλές φορές την Ελλάδα, είτε στο πλαίσιο των αρχαιολογικών μελετών της, είτε για διακοπές και αναψυχή.

Οπως υπογραμμίζει, «έχω ταξιδέψει σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, μια χώρα την οποία πραγματικά λατρεύω. Εχω ανέβει ως την κορυφή του Ολύμπου - δυστυχώς όμως δεν έχω επισκεφτεί ποτέ την Αμφίπολη. Ανυπομονώ όμως να το πράξω αμέσως μόλις επιτραπούν οι επισκέψεις στο μνημείο. Από τους Ελληνες αρχαιολόγους θα έλεγα ότι η κυρία Ολγα Παλαγγιά είναι πολύ γνωστή, αν και δεν νομίζω ότι συμφωνώ με τη χρονολόγηση του μνημείου στη Ρωμαϊκή Περίοδο, την οποία εκείνη είχε προτείνει στην πρώτη φάση της ανασκαφής».

Η δρ Πελέγκ δεν θεωρεί παράξενο το ότι δεν υπάρχει καμία γνωστή αναφορά στον τύμβο της Αμφίπολης σε κανένα από τα σωζόμενα κείμενα των ιστορικών της αρχαιότητας - παρόλο που επρόκειτο για ένα μεγαλοπρεπές ταφικό οικοδόμημα:

«Πολλές φορές βλέπουμε ότι υπάρχουν μνημεία τα οποία αγνοούνται από τους αρχαίους συγγραφείς. Μελετώντας τα κείμενα εντοπίζουμε πολύ σοβαρές παραλείψεις, οι οποίες δεν μπορούν να αποδοθούν σε συγκεκριμένους λόγους, ενδεχομένως όμως κάποιες από αυτές να ήταν εσκεμμένες για να αποσιωπηθεί κάτι που θεωρούνταν ταμπού».

Εκτός από τα ελληνιστικά της ενδιαφέροντα, η δρ Πελέγκ συμμετέχει επίσης ενεργά στην αρχαιολογική έρευνα του Μαυσωλείου που αποδίδεται στον βασιλιά της Ιουδαίας Ηρώδη τον Μέγα. Πρόκειται για ένα τεραστίων διαστά­σεων ταφικό μνημείο, το οποίο αποκάλυψε το 2007 σε τοποθεσία λίγο έξω από την Ιερουσαλήμ ο καθηγητής της, ένας από τους κορυφαίους Ισραηλινούς αρχαιολόγους, ο Εχούντ Νέτζερ.

Μάλιστα, η δρ Πελέγκ παραλληλίζει κατά κάποιον τρόπο το Μαυσωλείο του Ηρωδείου με τον τύμβο της Αμφίπολης, επισημαίνοντας ότι «είναι δύο εντυπωσιακά αρχαία μνημεία, τα οποία όμως συνιστούν αντιδιαμετρικά διαφορετικές περιπτώσεις. Διότι εμείς γνωρίζουμε ότι το Ηρώδειο ήταν ιδιοκτησία του Ηρώδη και ότι, σύμφωνα με τα κείμενα Ρωμαίων ιστοριογράφων, ετάφη εκεί - έστω κι αν τα ευρήματα του καθηγητή Νέτζερ αμφισβητούνται.

Στην Αμφίπολη, αντιθέτως, βρέθηκε ένας τάφος που, χωρίς αμφιβολία, θα ταίριαζε σε έναν βασιλιά, ακόμη και στον ίδιο τον Μέγα Αλέξανδρο, δεν υπάρχει όμως τίποτα, κανένα απολύτως στοιχείο που να βοηθά τους αρχαιολόγους να συνδέσουν το μνημείο με ένα συγκεκριμένο πρόσωπο - μέχρι στιγμής τουλάχιστον».

Μάλιστα, όπως παρατηρεί, η δρ Πελέγκ, «από την άποψη της αρχιτεκτονικής, του διακόσμου κ.λπ., φυσικά δεν υπάρχουν ομοιότητες ανάμεσα στο Μαυσωλείο του Ηρωδείου και τον τύμβο της Αμφίπολης. Καθώς όμως μιλούμε για πανίσχυρους και βαθύπλουτους ηγεμόνες, είναι πολύ πιθανόν ο Ηρώδης να είχε εντυπωσιαστεί όταν επισκέφτηκε τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Αλεξάνδρεια.

Ισως λοιπόν να επηρεάστηκε από αυτό που είδε και να θέλησε να μιμηθεί τον Μακεδόνα βασιλιά, καθώς οραματίστηκε το δικό του ταφικό ανάκτορο, έστω κι αν ο Ηρώδης απεβίωσε 300 και πλέον χρόνια μετά τον Αλέξανδρο».

protothema.gr/