"Το καλοκαίρι που όλα άλλαξαν -Μέρες του΄74"

Κριτική στο βιβλίο του Δημήτρη Κατσαντώνη -2016 σελ. 211 

Κείμενο: Κώστας Τραχανάς

Δεν της φερθήκαμε τίμια της Μεταπολίτευσης .Τη μεταχειριστήκαμε άσχημα , τη λιθοβολήσαμε , με αγνωμοσύνη και σκληρότητα. Δεν είναι παραγωγικό να λοιδορείται ελαφρά τη καρδία η πιο ευτυχής περίοδος της νεότερης ελληνικής ιστορίας,... 



...η μόνη μακροχρόνια περίοδος με σταθερότητα , δημοκρατία και ευημερία , και να ονομάζονται όλες οι παθογένειες «μεταπολιτευτικές» και όχι «ελληνικές» , που είναι το ορθότερο.

Στην πραγματικότητα , η Μεταπολίτευση κατακρίνεται επειδή δεν είχε διάδοχο.Η ίδια η λέξη υποδηλώνει μια αλλαγή (που την πραγματοποίησε τόσο αποτελεσματικά και ελπιδοφόρα…) , αλλά με την έννοια της μετάβασης σε κάτι άλλο. Αυτό το «κάτι άλλο» , όλο ερχόταν και ποτέ δεν έφτασε. Η Μεταπολίτευση απεδείχθη εφτάψυχη…

Όλος ο κόπος της Μεταπολίτευσης ήταν να κάνει μια λειτουργική κοινοβουλευτική «αστική» Δημοκρατία. Τα παιδιά της δικτατορίας και της μεταπολίτευσης ( σε λίγες ημέρες συμπληρώνονται 42 χρόνια) , υιοθετούν μια ταυτότητα ρήξης , η οποία δεν εξαντλείται μόνο στο επίπεδο της αντισυστημικής ιδεολογίας και της παράνομης πολιτικής δράσης , αλλά εντοπίζεται κυρίως στο πεδίο καθημερινών πρακτικών , μέσα από τις μουσικές , αναγνωστικές και ενδυματολογικές προτιμήσεις , τις κοινωνικές , έκφυλες και σεξουαλικές διεκδικήσεις , το φοιτητικό κίνημα, τις επιλογές στο θέατρο και το σινεμά ,το ποδόσφαιρο , τη ρητορική και τα συνθήματα , τη μείξη της λόγιας και μαζικής κουλτούρας.

Σήμερα , σε μια στιγμή που η κληρονομιά της Γενιάς του Πολυτεχνείου είναι περισσότερο από ποτέ παρούσα στη δημόσια σφαίρα της ελληνικής οικονομικής κρίσης , είτε ως εμβληματικό σημείο αναφοράς για κάθε εξέγερση ενάντια σε φαινόμενα αυταρχισμού και καταπίεσης που ολοένα και πληθαίνουν , από τα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 2008 έως τις διαδηλώσεις των αγανακτισμένων το 2011 , είτε ως μετωνυμίας ολόκληρης της λοιδορούμενης και υποτιμημένης πλέον Μεταπολίτευσης, της οποίας για πολλούς έκλεισε με το δημοψήφισμα του 2015.Έτσι το σύνθημα των πλατειών του 2011 «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία»:

Η χούντα δεν τελείωσε το 1973» αν και ιστορικά ανακριβές ως προς την ημερομηνία της πολιτειακής μεταβολής , κυρίως κρύβει την εγγραφή του μύθου της Γενιάς του Πολυτεχνείου και της Μεταπολίτευσης στη συλλογική μνήμη της ελληνικής κοινωνίας , σε πείσμα μιας επίσημης ιστοριογραφικής λογικής που επίμονα προσπαθεί να τον τακτοποιήσει σε τυπικές επετείους κι εκπαιδευτικά εγχειρίδια. Επίσης η δημαγωγική αποθέωση της Μεταπολίτευσης έφτιαξε ψευδείς παραστάσεις , αφηγήσεις και συνειδήσεις.

Η εκ των υστέρων δαιμονοποίησή της, η περιφρόνησή της και η υποτίμησή της είναι πρόσθετη υποκρισία και ακρισία.Η Μεταπολίτευση ναυάγησε βουλιάζοντας στον εαυτό της , αλλά δεν είναι σαβούρα για πέταμα.

Θα λειτουργούσε ανανεωτικά να μίλαγαν στο ΠΑΣΟΚ και στη ΝΔ , αλλά και στο ΣΥΡΙΖΑ και στο ΚΚΕ, για τον ψευτοσοσιαλισμό του Παπανδρέου και τον αμφιλεγόμενο εθναρχισμό του Καραμανλή , τον κατ΄ευφημισμό μεταρρυθμισμό και εκσυγχρονισμό Μητσοτάκη-Σημίτη , αλλά και για τους κυνικούς τακτισμούς και τις βάναυσες αντιφάσεις και φαυλότητες , εκτός ορίων , της παραδοσιακής και ανανεωτικής Αριστεράς.

 Στο βιβλίο «Το καλοκαίρι που όλα άλλαξαν -Μέρες του ΄74» αξιοποιούνται κάποιες προφορικές μαρτυρίες και αναμνήσεις που αναδεικνύουν μέσα από τη μνήμη και τη βιωμένη εμπειρία του συγγραφέα , τον τρόπο που έζησε τα γεγονότα και τις εξελίξεις μιας ολόκληρης εποχής, η οποία σημάδεψε τη ζωή του αλλά και τον τρόπο που τα θυμάται και τις σημασίες που τους αποδίδει σήμερα.Η μνήμη και η παρουσία του παρελθόντος στο παρόν αποτελούν κομβικά αντικείμενα το βιβλίου.

Το βιβλίο επίσης αποτελεί μια κριτική προσέγγιση της Μεταπολίτευσης σήμερα .Αυτή η διάσταση προσδίδει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο βιβλίο αφού η γενιά του Πολυτεχνείου αλλά καιη Μεταπολίτευση έχουν βρεθεί στο επίκεντρο διαφιλονικούμενων αφηγημάτων στα χρόνια της κρίσης , ενώ δεν είναι σπάνια η μετατόπιση από την πλήρη εξιδανίκευση στην απόλυτη δαιμονοποίησή τους.

Ο Δημήτρης Κατσαντώνης σκάβει βαθιά στη σε μνήμες και αφηγήσεις. Με ιδιαίτερη ευαισθησία και οξυδέρκεια κατορθώνει να αναδείξει εικόνες , σκέψεις και συναισθήματα μιας εποχής , των Ημερών του ΄74.

Ο χώρος συνάντησης της πολιτικοποίησης και της αναζήτησης ( όπως ήταν η Μεταπολίτευση) ελκύει πλήθος νέων , έτοιμων να μυηθούν στον μύθο του.Οι ζυμώσεις πολλές, τα ανθισμένα λουλούδια πολλά , άλλα με αγκάθια , άλλα εύθραυστα… Το χθες ιστορικό , το σήμερα καταθλιπτικό, τι κυοφορεί το μέλλον ;

Όπως πολύ σωστά λέει ο Δημήτρης Κατσαντώνης «Η Μεταπολίτευση λέμε συχνά ότι σφράγισε τη νεότερη ιστορία του τόπου.Για πολλούς από εμάς , σφράγισε τη ζωή μας. Μπορεί να χρησιμοποιούμε πια αόριστο χρόνο όταν αναφερόμαστε σε αυτήν , αλλά αυτό δεν πρέπει να μας κάνει να παραγνωρίζουμε πως ακριβώς η περίοδος μας έφτασε στον πυρήνα των αναπτυγμένων χωρών και μας έκανε επίσης το είδος του ανθρώπου που είμαστε σήμερα .Ή ας το πούμε αλλιώς : Μας έδωσε τη δυνατότητα να γίνουμε κι αυτό που είμαστε σήμερα…» Ένα κείμενο πυκνό , με λεπτές αποχρώσεις και εικόνες που εντυπώνονται στο μυαλό.

Ο τόνος, το ύφος, η έξοχη οικονομία του δίνουν στο βιβλίο μια αισθητική αρτιότητα που αποτελεί μέσο και ταυτόχρονα όρο της αλήθειας του. Ανοίγει το στόμα του ο συγγραφέας και από το στόμα του ξεχύνεται ένας αλογόκριτος , βίαια καταγγελτικός πολιτικός λόγος, ένας συγκλονιστικός λόγος για τη γενιά του Πολυτεχνείου και της Μεταπολίτευσης . Ένα πολυδιάστατο και βαθιά στοχαστικό κείμενο. Ένα πλούσιο και πρωτότυπο βιβλίο. Διαβάστε το.

Ο Δημήτρης Κατσαντώνης έζησε τα πρώτα 17 χρόνια της ζωής του στην Αθήνα.Από το ΄79 ζει στη Θεσσαλονίκη , όπου σπούδασε Φυσική και ήταν ενεργό μέλος στο φοιτητικό κίνημα .Έγραψε πέντε θεατρικά έργα και βιβλίο «Το καλοκαίρι που όλα άλλαξαν -Μέρες του΄74».14 χρόνια ασχολήθηκε με τη διδασκαλία της Φυσικής ενώ παράλληλα δημοσιογραφούσε , 3 χρόνια ήταν Γενικός Διευθυντής της ΕΡΤ3 , από το 2004 ασχολείται με τον τομέα των ερευνών και της επικοινωνίας.