Ιστορίες για τον θεό Ηλιο

Η χάλκινη λυχνία του ερεχθείου.
Εκθέματα που «μιλούν» για το φως, τους αρχαίους Έλληνες, τη Σελήνη και τα μυστικά σύμβολα θα γνωρίσουν οι επισκέπτες από την Τετάρτη στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης.

Η αγαπημένη θεά της αρχαιότητας, η Αθηνά, γεννήθηκε μέσα Αυγούστου. Εκτός από τις γραπτές πηγές που ορίζουν τον Δεκαπενταύγουστο (περίπου) ως γενέθλιον της θεάς, υπάρχουν και τα έργα τέχνης που το μαρτυρούν. 


Στο ανατολικό αέτωμα του Παρθενώνα, έργο του Φειδία, τα άρματα του Ηλιου και της Σελήνης πλαισιώνουν τη σκηνή της γέννησής της. Ο Ηλιος, που αναδύεται από τα νερά του Ωκεανού την ώρα που η Σελήνη βυθίζεται σε αυτά, προσδιορίζει τη στιγμή: τα χαράματα της 28ης του μηνός Εκατομβαιώνος (γύρω στα μέσα Αυγούστου).

Ιστορίες σαν αυτή θα μάθουν όσοι επισκεφθούν το Μουσείο της Ακρόπολης από μεθαύριο και μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου. Πρωτοπορώντας για μία ακόμη φορά, το μουσείο προσκαλεί τους επισκέπτες του να ανακαλύψουν στις συλλογές του εκθέματα που αφηγούνται μικρές ιστορίες για το φως.

Για το φως του ήλιου, που τόσο εντυπωσίασε τον αρχαίο άνθρωπο ώστε να το θεοποιήσει, αλλά και για το φως που ο ίδιος δημιούργησε. Για το καθημερινό φως που διέλυε το σκοτάδι μέσα και έξω από το σπίτι του, για το ιερό φως που έκαιγε ανέσπερο στους ναούς των θεών του και για το τελετουργικό φως που τον συνόδευε σε σημαντικές στιγμές της ζωής του.

Θραύσμα από νυφική δάδα, από το ιερό της νύμφης, στις κλιτύες της Ακρόπολης
Θραύσμα από νυφική δάδα, από το ιερό της νύμφης, στις κλιτύες της Ακρόπολης

Για τους αρχαίους Ελληνες ο θεός Ηλιος ήταν η προσωποποίηση του ηλιακού φωτός. Τον φαντάζονταν σαν ένα νέο ντυμένο με ρούχα φτιαγμένα από φως και αστραφτερό φωτοστέφανο στο κεφάλι, που οδηγούσε στον ουρανό το πύρινο άρμα του και επέβλεπε τα πάντα από ψηλά. Η παρουσία του, όπως και της αδελφής του Σελήνης, στις συλλογές του Μουσείου Ακρόπολης είναι έντονη.

Το άλογο από το άρμα του ήλιου
Το άλογο από το άρμα του ήλιου

Σε μεταγενέστερα χρόνια συγχωνεύτηκε με άλλους θεούς, όπως ο Δίας, ο Διόνυσος, ο Οσιρις, ο Σάραπις και ο Μίθρας και λατρεύτηκε ως Κοσμοκράτορας. Ως τέτοιος εικονίζεται και στη μαρμάρινη σφαίρα με τα μαγικά σύμβολα, τις αλληγορικές παραστάσεις και τις ακατανόητες επιγραφές, που θάφτηκε στο θέατρο του Διονύσου σε κάποια μαγική ιεροτελεστία.

Η μαρμάρινη σφαίρα από το ιερό του Διονύσου
Η μαρμάρινη σφαίρα από το ιερό του Διονύσου

Το αφιέρωμα στο φως επιμελήθηκε η Σταματία Ελευθεράτου. Η αρχαιολόγος, συνεργάτης του Δημήτρη Παντερμαλή, ήταν επικεφαλής των ανασκαφών που έγιναν στο οικόπεδο Μακρυγιάννη. Τα ευρήματα είναι τώρα ορατά στο υπόγειο και περιμένουν τους πόρους που θα επιτρέψουν να στηθεί επιτόπια έκθεση.
 
Περίτεχνοι λύχνοι και δάδες στο Ιερό της νύμφης του γάμου

Τα πιο διαδεδομένα μέσα τεχνητού φωτισμού ήταν τα λυχνάρια. Κατασκευασμένα σε διάφορα σχήματα, μεγέθη και υλικά, φώτιζαν σπίτια, καταστήματα, εργαστήρια και δημόσιους χώρους. Ηταν απαραίτητα στις θρησκευτικές γιορτές, τις νυχτερινές ιεροτελεστίες και τις νεκρικές τελετές, ενώ αποτελούσαν συχνά αφιερώματα σε τάφους θνητών και σε ιερά θεών. Ενας περίτεχνος λύχνος από χαλκό βρέθηκε στο Ερέχθειο. Εχει τη μορφή πολεμικού πλοίου και χαραγμένη πάνω του την επιγραφή «Ιερόν της Αθηνάς», δηλαδή ιερό αντι-κείμενο που ανήκει στη θεά.

Οι δάδες ήταν τα πιο συνηθισμένα μέσα φωτισμού σε εξωτερικούς χώρους. Στο Μουσείο της Ακρόπολης τις βλέπουμε σε σκηνές που κοσμούν τις λουτροφόρους, τα νυφικά αγγεία που βρέθηκαν στο ιερό της Νύμφης του Γάμου. Απεικονίζονται στη νυχτερινή πομπή μεταφοράς του νερού για το γαμήλιο λουτρό και στην πομπή μετά τον γάμο, όταν ο γαμπρός οδηγεί τη νύφη στο πατρικό του.

 http://www.ethnos.gr

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ζαμπέλα, το μαργαριτάρι των Τζουμέρκων!

Στυγνός εκληματίας ο χθεσινός ληστής στην Άρτα, σύμφωνα με τον Αστυνομικό Διευθυντή κ. Γιώργο Ντοκομέ