ΒΙΒΛΙΟ: «Τα απομεινάρια μιας μέρας»


 Κ.Ισιγκούρο Εκδόσεις Ψυχογιός 2017 σελ. 315 
(Βραβείο Μπούκερ 1989 -Νόμπελ Λογοτεχνίας 2017)

Κείμενο: Κώστας Τραχανάς

Το μυθιστόρημα αυτό το μετέφερε θαυμάσια στον κινηματογράφο ο Τζέιμς Άϊβορι με τον Άντονι Χόππκινς και την Έμα Τόμσον. Η δράση του βιβλίου εκτυλίσσεται στην Αγγλία. (Βίντεο)



Ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου, ο Στίβενς, ένας ηλικιωμένος καθωσπρέπει μπάτλερ, που υπηρέτησε για χρόνια στο σπίτι του φιλελεύθερου και αγαθού λόρδου Ντάρλινγκτον στην εξοχή , αποφασίζει για πρώτη φορά να κάνει διακοπές. Θα πάει ένα εξαήμερο ταξίδι με αυτοκίνητο στη Δυτική Αγγλία.

Σκοπός της ζωής του Στίβενς ήταν να υπηρετεί με αφοσίωση τους αφέντες του. Δεν είναι δουλειά του να γνωρίζει .Δουλειά του είναι να υπηρετεί.

Το αρχοντικό του λόρδου λειτουργεί σαν ρολόι. Στα σαλόνια και στις τραπεζαρίες δίνονται μεγάλα γεύματα και δεξιώσεις , με την τελετουργική διεύθυνση του Στίβενς. Στα σαλόνια περνούν υπουργοί και παράγοντες, ο Γερμανός πρέσβης, ο πρωθυπουργός Τσάμπερλεν.

Η Αγγλία συζητεί με το «τέρας» του ναζισμού, αλλά εξαπατάται ότι διαφυλάσσει την ειρήνη. Αξιοπρέπεια για τον Στίβενς σημαίνει να υπερασπίζεσαι σθεναρά την επαγγελματική του υπόσταση.

Το ότι ο κύριός του τρέφει φιλικά αισθήματα για τους ναζί , είναι κάτι που δεν αφορά τον ίδιο, είναι εκτός της εμβέλειας των ενδιαφερόντων του.

Παραδομένος στους κανόνες μιας αυστηρής εθιμοτυπίας, «άρχοντας» στο βασίλειο των υπηρετών, ο μπάτλερ αυτός δεν έχει μάτια να δει λίγο παραπέρα.

Έχει εκχωρήσει το δικαίωμά του να σκέφτεται και να εκφράζεται ελεύθερα, έχει αναγάγει την υποκρισία σε τρόπο ζωής, οχυρώνεται μπροστά στην «απειλή» του έρωτα , αναπνέει αλλά δεν γεύεται τίποτα. Σαν να μην βλέπει τις ηθικές ,κοινωνικές ή και πολιτικές συνέπειες των επιλογών του.

Αγγίζει την πραγματικότητα με γάντια… Ο θάνατος, ο έρωτας, ακόμα και τα λουλούδια ενσωματώνουν τον κίνδυνο της ανατροπής!! Χάνει όμως έτσι τη ζωή μέσα από τα χέρια του. Δεν επιτρέπει στον εαυτό του καμιά άλλη διάσταση ζωής, καμιά άλλη ενεργό έκφρασή της, ούτε καν όταν ο πατέρας του πεθαίνει , δέσμιος κι αυτός των ίδιων αρχών και αντιλήψεων .

Αντιθέτως ,παραμένει σωματικά και ψυχικά άκαμπτος, συνεχίζοντας να υπηρετεί το λόρδο Ντάρλινγκτον. Ο μπάτλερ απλώς ζει, κινείται στο δαιδαλώδη χώρο του αριστοκρατικού αγγλικού πύργου , κουβαλώντας καθημερινά μαζί του αυτά που το πρωτόκολλο επιτρέπει να κουβαλήσει. Καθήκοντα και υποχρεώσεις , τίποτε άλλο.

Ο Στίβενς πνιγμένος μέσα στη δίνη των καθημερινών του υποχρεώσεων, στην εκνευριστική προσήλωσή του στα παραδοσιακά πρότυπα ενός τζέντλεμαν χαμηλής τάξης , δεν καταφέρνει να προασπίσει ούτε τα δικά του αισθήματα. Διατηρεί τη φλεγματική έκφραση του ατσαλάκωτου προσωπείου του, χωρίς να δίνει διέξοδο στο κορυφούμενο πάθος και την αναστατωμένη του ψυχή , χωρίς να αντιδρά στην ερωτική προσέγγιση της οικονόμου Κέντον, την οποία άλλωστε κι αυτός επιθυμεί.

Αναλογικά , δημιουργεί μαζί της μια σχέση ασφυκτική μέσα στην τυπικότητά της, έμπλεη παρατηρήσεων και διαπληκτισμών, σαν ο ίδιος να προσπαθεί να υποτάξει στους δικούς του κανόνες ,τη θηλυκή της διαίσθηση.

Η θετική απάντηση όμως, δε δίνεται ποτέ… Η σύναψη αισθηματικών σχέσεων, είναι απαγορευμένη εντός της οικίας του λόρδου Ντάρλινγκτον. Η εργατικότητα του προσωπικού δεν πρέπει να διαταραχθεί από τα …αισθήματα. Και τώρα που έρχεται η ώρα του απολογισμού στο ταξίδι στη Δυτική Αγγλία , πάλι δειλιάζει. Αντί να δεχτεί την αλήθεια, προστατεύεται μέσα στις ψευδαισθήσεις του.

Στην άκρη της σκέψης του η αμφιβολία τον βασανίζει. Και τελικά οδηγείται σε ένα είδος συμβιβασμού κι αυτογνωσίας. Στο ταξίδι που κάνει , η μνήμη αναβρύζει πια το απελπιστικό αδιέξοδο της ενότητας της ζωής και του θανάτου, αναμοχλεύει πρόσωπα και γεγονότα της τελευταίας εικοσαετίας σε μια Αγγλία που έχει αλλάξει ριζικά , αφήνοντας επιδεικτικά πίσω της το μύθο των ευγενών και των μπάτλερ.

Αλλά το παρελθόν, η σχέση του με την οικονόμο του σπιτιού, τον στοιχειώνει και επανέρχεται οδυνηρά , ώστε στο τέλος αναρωτιέται αν όλα όσα συνέβησαν άξιζαν τον κόπο και αν υπήρχε κάποιο νόημα στις ίδιες τις εμπειρίες και άρα στη ζωή του. Ο Στίβενς ελπίζει σε μια νέα(τελευταία) αρχή, με την άλλοτε χαμένη γυναίκα. Πολύ αργά…

Ο κύριος Στίβενς πέρασε μια ολόκληρη ζωή τακτοποιώντας τα απομεινάρια του λόρδου. Για να του μείνει απόλυτα πιστός , ο υπηρέτης απαρνήθηκε όλες τις εμπειρίες της αληθινής ζωής… Συντρίμμια ψυχής στ΄ απομεινάρια της μέρας καθώς το σήμερα έχει γίνει χθες… Η κεντρική ιδέα που κυριαρχεί στο βιβλίο είναι η εσωτερική σύγκρουση του ανθρώπου με τον πραγματικό του εαυτό και η νοσταλγία της χαμένης ευκαιρίας για τη ζωή του .

Ο Νομπελίστας συγγραφέας Κατσούο Ισιγκούρο πιστεύει ότι όλοι κρύβουμε ένα μπάτλερ μέσα μας. Διοχετεύουμε όλη μας την ενέργεια σε πράγματα μάλλον ασήμαντα, τετριμμένα και καθημερινά , διατηρώντας την ψευδαίσθηση ότι συμμετέχουμε σε κάτι σπουδαίο. Η φυλή των μπάτλερ σήμερα είναι πολυάνθρωπη και συνεχώς πληθαίνει αναπαράγοντες μπάτλερ και κλείνοντας τις προσβάσεις στους κυρίους του εαυτού τους και των οραμάτων τους.

«Τα απομεινάρια μιας μέρας» είναι μια πολιτική και κοινωνική αλληγορία. «Τα απομεινάρια μιας μέρας» είναι ο προάγγελος της «Λίστας Σίντλερ»… Ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα μεγάλης συναισθηματικής έντασης, για τη σοφία της ζωής.


Ο ΚΑΖΟΥΟ ΙΣΙΓΚΟΥΡΟ γεννήθηκε στο Ναγκασάκι το 1954, αλλά μεγάλωσε στη Μεγάλη Βρετανία. Έχει γράψει επτά μυθιστορήματα και ήταν υποψήφιος τέσσερις φορές για το Bραβείο Booker, ενώ στις 5 Οκτωβρίου 2017 τιμήθηκε με το ύψιστο λογοτεχνικό βραβείο, το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 40 γλώσσες και θεωρείται ένας από τους κορυφαίους Βρετανούς συγγραφείς. Το 1989, το μυθιστόρημά του ΤΑ ΑΠΟΜΕΙΝΑΡΙΑ ΜΙΑΣ ΜΕΡΑΣ τιμήθηκε με το Bραβείο Booker, μεταφράστηκε σε 24 γλώσσες και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με πρωταγωνιστή τον Άντονι Χόπκινς.

Άλλα έργα του είναι : « Ο Θαμμένος γίγαντας» , «Μη μ΄αφήσεις ποτέ», « Ο απαρηγόρητος», «Τότε που ήμασταν ορφανοί», «Ένας καλλιτέχνης του ρευστού κόσμου». Ζει στο Λονδίνο με τη σύζυγο και την κόρη του.




Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ζαμπέλα, το μαργαριτάρι των Τζουμέρκων!

Στυγνός εκληματίας ο χθεσινός ληστής στην Άρτα, σύμφωνα με τον Αστυνομικό Διευθυντή κ. Γιώργο Ντοκομέ