Πώς είναι η καθημερινότητα του αστροναύτη
Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS), ή αλλιώς κατοικήσιμος τεχνητός δορυφόρος σε χαμηλή τροχιά πάνω από τη γη, έχει κάθε λόγο να γιορτάζει:
Πραγματοποίησε μόλις την 100.000ή περιστροφή του γύρω από τη Γη από την ημέρα που τέθηκε σε τροχιά, τον Νοέμβριο του 1998. (φώτο)
Πρόκειται για ένα θαυμαστό επίτευγμα της ανθρωπότητας, μια από τις πιο σημαντικές διεθνείς συνεργασίες στη σύγχρονη ιστορία. Τι σημαίνει όμως να ζεις στο διάστημα; Ποιά είναι η καθημερινότητα του αστροναύτη;
Ο ISS είναι αναμφισβήτητα η πιο δαπανηρή ανθρώπινη κατασκευή που κατασκευάστηκε ποτέ, με κόστος περί τα 120 δισεκατομύρια ευρώ. Πρότυπο της διαστημικής συνεργασίας μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, αποτελεί κοινό πρόγραμμα μεταξύ των διαστημικών οργανισμών NASA των ΗΠΑ, Roscosmos της Ρωσίας, JAXA Ιαπωνίας, CSA (Καναδά) και ESA (Ευρώπης). Μάλιστα ο ESA,ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος είναι το συλλογικό ευρωπαϊκό καμάρι μας, με στήριξη από 22 κράτη μέλη και 2.000 εργαζόμενους.
Η ιστορία του ISS, ο οποίος διαδέχτηκε τον ρωσικό διαστημικό σταθμό Mir που καταστράφηκε εκουσίως τον Μάρτιο του 2001, ξεκίνησε στις 20 Νοεμβρίου 1998, όταν τέθηκε σε τροχιά η ρωσική διαστημική κάψουλα Zaria ("Αυγή").
Ο ISS, το συνολικό κόστος του οποίου εκτιμάται στα 100 δισεκατομμύρια δολάρια και χρηματοδοτείται στο μεγαλύτερο μέρος του από τις ΗΠΑ, κατοικείται μόνιμα από τον Νοέμβριο του 2000 από ομάδες επιστημόνων και αστροναυτών οι οποίοι εναλλάσσονται κάθε τέσσερις με έξι μήνες, κατά μέσο όρο.
Ο σταθμός βρίσκεται σε τροχιά σε ύψος 370 χιλιομέτρων από τη Γη και πραγματοποιεί μία πλήρη περιστροφή γύρω από τον πλανήτη σε περίπου 90 λεπτά, καθώς κινείται με ταχύτητα 28.000 χιλιομέτρων την ώρα.
Δεκαέξι χώρες συμμετείχαν στην κατασκευή του: οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Ιαπωνία, ο Καναδάς, η Βραζιλία και 11 ευρωπαϊκές. Ολοκληρώθηκε το 2011 και το μέγεθός του είναι περίπου ίσο με εκείνο ενός μεγάλου ποδοσφαιρικού γηπέδου: έχει μήκος περίπου 88 μέτρα, πλάτος 108 και βάρος που ξεπερνά τους 450 τόνους.
Τα ρωσικά διαστημόπλοια Soyouz είναι πλέον τα μοναδικά που μεταφέρουν αστροναύτες στον ISS αφότου τερματίστηκε το πρόγραμμα του αμερικανικού διαστημικού λεωφορείου, το 2011.
Μέχρι σήμερα 220 άνθρωποι --κοσμοναύτες, αστροναύτες, επιστήμονες ή ακόμη και τουρίστες του διαστήματος-- από 18 χώρες έχουν φιλοξενηθεί στους χώρους του.
Αυτήν την περίοδο το πλήρωμα αποτελείται από τον Αμερικανό διοικητή Τίμοθι Κόπρα, τον συμπατριώτη του Τζεφ Ουίλιαμς, τον Βρετανό Τιμ Πικ και τους Ρώσους Γιούρι Μαλεντσένκο, Αλεξέι Οβτσίνιν και Όλεγκ Σκριπόσκα.
Πως κοιμάσαι μέσα σε μια κάψουλα;
Μια τυπική μέρα ξεκινάει στις 6 το πρωί, με ξυπνητήρι και παράξενα όνειρα – κατά κανόνα με περιεχόμενο έλλειψης βαρύτητας (π.χ. δεν βλέπουν ότι περπατάνε κανονικά αλλά ότι πετάνε).
Εκτελούν συγκεκριμένες δραστηριότητες-μετά τον ύπνο και επιθεώρηση του σταθμού. Έπειτα το πλήρωμα τρώει πρωϊνό και συνεννοείται σε μίνι-συνδιάσκεψη με το Κέντρο Ελέγχου, πριν ξεκινήσει εργασίες στις 8.10.
Ακολουθεί η πρώτη προγραμματισμένη εξάσκηση της ημέρας και εργασία μέχρι τη 13.05. Διάλειμμα για φαγητό επί μία ώρα (στενό το περιθώριο, δεν είναι κι εύκολο να... φας, όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω), έπειτα πάλι γυμναστική και δουλειά. Η μέρα κλείνει με το βραδυνό εθιμοτυπικό στις 19.30, το οποίο περιλαμβάνει δείπνο και σύσκεψη απολογισμού της ημέρας ανάμεσα στα μέλη του πληρώματος.
Ύπνος στις 21:30, εργασία κατά κανόνα δεκάωρος τις καθημερινές και μόνο πέντε ώρες τα Σάββατα, οπότε και έχουν τη δυνατότητα να χαλαρώσουν ή να προλάβουν τις επαγγελματικές τους εκκρεμότητες.
Η χρονική ζώνη στον ΔΔΣ είναι η Συντονισμένη Παγκόσμια Ώρα (UTC). Τα παράθυρα καλύπτονται τις «βραδυνές» ώρες ώστε το σκοτάδι να βοηθήσει τους αστροναύτες να κοιμηθούν – δεδομένου ότι ο Διαστημικός Σταθμός ζει 16 ανατολές και 16 δειλινά κάθε μέρα!
Υπάρχουν τα «ιδιαίτερα» διαμερίσματα για τον προσωπικό χρόνο των αστροναυτών, με δύο «σταθμούς ύπνου» στο μόντουλο Zvezda και 4 ακόμη στο Harmony, στην «ουρά» του ISS. Στο Αμερικανικό τμήμα, κάθε αστροναύτης έχει το δικό του ηχομονωμένο θάλαμο, μεγέθους... ανθρώπου: φανταστείτε κάτι όπως οι κάψουλες(-«φέρετρα») που οι γιαπωνέζοι χρησιμοποιούν ως ξενοδοχεία «τσέπης».
Τα ρώσικα απαρτμάν έχουν και ένα μικρό παραθυράκι, αλλά όχι τόσο καλό εξαερισμό ή ηχομόνωση όσο τα Αμερικανικά.
Μη φανταστείτε κάποιο γαλήνιο θάλαμο: ο θόρυβος από τον ξαερισμό είναι ιδιαίτερα έντονος – κάποιοι λένε πως είναι σαν να προσπαθείς να κοιμηθείς μέσα στην ηλεκτρική σκούπα. Κάποιοι βάζουν ωτασπίδες, αλλά στο τέλος το συνηθίζουν – είναι σχεδόν νανουριστικός ο θόρυβος αυτός που σε κρατάει στη ζωή.
Οι αστροναύτες μπορούν να ακούσουν μουσική, να χρησιμοποιήσουν τον υπολογιστή και να αποθηκεύσουν τα προσωπικά τους αντικείμενα σε ένα μεγάλο συρτάρι ή ένα δίχτυ στερεωμένο στον τοίχο του μόντουλου. Οι... επισκέπτες μπορούν επίσης να κοιμηθούν στο χώρο αυτό σε έναν υπνόσακο, τον οποίο κατά κανόνα δένουν σε κάποιο ελεύθερο τοίχο – μπορούν και να επιπλέουν αλλά υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να κουτουλήσουν σε κάποιο ευαίσθητο εξοπλισμό ή να τους ρουφήξει κάποιος ανεμιστήρας...
Είναι κομβικής σημασίας ο καλός εξαερισμός: επειδή ο ζεστός αέρας δεν ανεβαίνει προς τα πάνω όπως στη γήινη συνθήκη, οι αστροναύτες κινδυνεύουν να ξυπνήσουν σε κατάσταση ανοξίας και με τρομερή ημικρανία, μισοπνιγμένοι από μια φούσκα από διοξείδιο του άνθρακα που προέρχεται από τη δική τους αναπνοή και που τυλίγει το πρόσωπό τους στερώντας τους το οξυγόνο. Φανταστείτε να πρέπει να αναπνεύσεις μέσα σε μια «τσιχλόφουσκα» από διοξείδιο και μάλιστα ενώ κοιμάσαι!
Το πρόγραμμα είναι αυστηρό. Πρέπει να «πεταχτούν από το κρεβάτι» το συντομότερο δυνατό, πράγμα καθόλου εύκολο όταν είσαι διπλωμένος όλη «νύχτα». Φοράνε ρούχα μιας χρήσης, τα οποία αντικαθιστούν κάθε τρεις μέρες - δεν υπάρχουν πλυντήρια στο διάστημα. Άλλωστε γίνεται ανελέητη οικονομία στα πάντα, ιδίως στον αέρα!
Καθημερινά, κάθε άνθρωπος αναπνέει το αντίστοιχο του 0.9 κιλού υγρού οξυγόνου – αέρας που γεμίζει ένα χώρο 3.5 κυβικών μέτρων- και πίνει κατά μέσο όρο 2.7 κιλά νερό. Φανταστείτε τις ποσότητες που απαιτούνται για παραμονή τόσων ανθρώπων επί μήνες ολόκληρους. Για να ελαχιστοποιήσουν τις απαιτήσεις από τις αποστολές -πράγμα που μεταφράζεται σε εκατομμύρια- εξοικονομούν και ανακυκλώνουν τα πάντα.
Σταγόνα, σταγονίτσα μου: Ντους χωρίς νερό
Καθόλου εύκολη δουλειά σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, όπου κινδυνεύεις να κυνηγάς τις σταγόνες αριστερά και δεξιά.
Είναι τόσο δύσκολη υπόθεση το διαστημικό ντους ώστε στις αρχές του 1980 οι αστροναύτες το «απολάμβαναν» μόλις μία φορά το μήνα. Ο ISS δεν έχει ακόμη ντουσιέρα. Οι αστροναύτες χρησιμοποιούν υγρά μαντηλάκια, με το σαπούνι σε συσκευασία οδοντόκρεμας.
Τους παρέχεται σαμπουάν που δεν χρειάζεται ξέβγαλμα και οδοντόκρεμα που τρώγεται για να γλυτώνουν...νερό.
Το ξύρισμα είναι μεγάλος μπελάς. Το νερό και η κρέμα ξυρίσματος σε γενικές γραμμές μένουν στο πρόσωπο λόγω πίεσης, καθώς και οι τρίχες κολλάνε στο ξυράφι, αλλά πρέπει να τις απομακρύνεις άμεσα και στην εντέλεια, αλλιώς τις κυνηγάς.
Με μια μηχανή ξυρίσματος πρέπει να βρίσκεσαι δίπλα σε εξαερισμό αναρρόφησης, που να ρουφήξει τις τρίχες. Κι όμως κατά κανόνα οι αστροναύτες εμφανίζονται καλοξυρισμένοι. Όσο για το κούρεμα; Όπως όλα πρέπει να το κάνεις με μια «σκούπα αναρρόφησης» που να συλλέγει τα απορριφθέντα. Αλλιώς πρέπει να είσαι έτοιμος για περιπέτειες....
Τουαλέτα, μια πονεμένη ιστορία
Υπάρχουν δύο διαστημικές τουαλέτες στον ISS, και οι δύο ρωσικού σχεδιασμού, στα μόντουλα Zvezda και Tranquility. Χρησιμοποιούν ένα σύστημα αναρρόφησης με τουρμπίνες.
Ο αστροναύτης δένεται στο κάθισμα της τουαλέτας, με ένα σύστημα ελατηρίων ώστε να... βεντουζάρει άπταιστα. Πολύ ισχυρός εξαερισμός, μια οπή αναρρόφησης και το ρεύμα του αέρα φροντίζει για την απομάκρυνση: τα στερεά απόβλητα σε ατομικά σακουλάκια και αποθηκεύονται σε αλουμινένιο κιβώτιο.
Όσο για το... ψιλό, υπάρχουν ανατομικά σχεδιασμένοι ουροσυλλέκτες, που επίσης πρέπει ο αστροναύτης να φροντίσει ώστε να εφαρμόσει άψογα αλλιώς θα κυνηγάει (ή θα τον κυνηγούν) τις σταγόνες στο διάστημα... Το design είναι μελετημένο ώστε άνδρες και γυναίκες να χρησιμοποιούν την ίδια τουαλέτα.
Αν έχετε σαστίσει ως εδώ, ετοιμαστείτε για το καλύτερο: Τα υγρά απόβλητα καθώς και η υγρασία από τον αέρα συλλέγονται, διασπώνται με ηλεκτρόλυση ώστε να παρέχουν φρέσκο οξυγόνο ή καθαρίζονται και μεταφέρονται στο Σύστημα Αποκατάστασης Νερού, το οποίο ανακυκλώνεται σε...πόσιμο!
Διαστημικό γκουρμέ: Η ουτοπία της γεύσης
Το φαγητό στο διάστημα έχει σαφέστατα νοστιμέψει τόσο σε γεύση όσο και σε ποικιλία από τις πολύπαθες εποχές του Apollo, όπου τα πάντα ήταν κατεψυγμένα. Παρόλα αυτά τα διαστημικά γεύματα υφίστανται τους ίδιους βασικούς περιορισμούς: το φαγητό και το ποτό πρέπει με κάποιο τρόπο να περιορίζονται, αλλιώς θα πετάνε τριγύρω.
Αυτό δεν είναι απλώς αντιαισθητικό και ανθυγιεινό^ αν ένα ψίχουλο πάει και κολλήσει σε ευαίσθητο εξοπλισμό, το πράγμα μπορεί να γίνει επικίνδυνο. Έτσι λοιπόν, τα ποτά και οι σούπες σερβίρονται σε πλαστικές σακούλες και πίνονται με καλαμάκι.
Αλλά οι αστροναύτες μπορούν πλέον να απολαμβάνουν – με τον δέοντα βαθμό προσοχής- και ξηρά τροφή με μαχαίρι και πιρούνι – τα οποία συγκρατούν μαγνήτες στο τραπέζι.
Τα χειρότερα όμως είναι άλλα. Η παρατεταμένη έκθεση στην έλλειψη βαρύτητας ατονεί τους γευστικούς κάλυκες με αποτέλεσμα μεγάλες... πιένες στο τραπέζι. Το πλήρωμα κατά κανόνα προτιμάει πικάντικο φαγητό και κάνει μαύρα μάτια για το θείο από το χωριό... Γη: τα διαστημόπλοια-επισκέπτες φέρνουν πεσκέσι φρέσκα φρούτα και λαχανικά!
Ο κάθε αστροναύτης πάντως έχει τη δική του τροφή και την μαγειρεύει στην κουζινίτσα του σταθμού. Υπάρχουν δύο συσκευές για να ζεστάνεις το φαγητό, ένα ψυγείο που έφτασε μόλις το Νοέμβριο του 2008 και ένα ψύκτη για καυτό και δροσερό νερό.
Space gym: γυμνάσου γιατί χανόμαστε! - Οι επιπτώσεις στην υγεία
Εξαιτίας της στενότητας του χώρου αλλά και των δεινών επιπτώσεων της έλλειψης βαρύτητας στην υγεία, οι αστροναύτες πρέπει να γυμνάζονται δεινώς. Το ανθρώπινο σώμα χάνει με δραματικούς ρυθμούς μυϊκή και οστική μάζα σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας. Η άσκηση είναι απαραίτητη για πολλούς λόγους, ο πιο παράξενος των οποίων είναι το διαστημικό ροχαλητό! Τα υγρά του σώματος δεν παραμένουν στο κάτω μέρος του σώματος, συγκεντρώνονται προς τα πάνω.... Ο ISS έχει διάδρομο για τρέξιμο και ποδήλατο εδάφους.
Φυσικά οι αστροναύτες πρέπει να αθλούνται... δεμένοι.
Η κίνηση, η ισορροπία, η ίδια η αίσθηση του σώματος θεωρείται δεδομένη σε μας τους γήινους. Όμως στις συνθήκες έλλειψης βαρύτητας οι αισθητήρες στο σώμα μπερδεύονται, με αποτέλεσμα έλλειψη προσανατολισμού και ισορροπίας: πολλοί αστροναύτες βρίσκονται ξάφνου τ'ανάποδα, ενώ συχνά αναφέρουν πως δεν νιώθουν που ακριβώς βρίσκονται τα χέρια και τα πόδια τους. Μιλάμε για το Σύνδρομο Προσαρμογής στο Διάστημα, το οποίο ένας αστροναύτης χαρακτήρισε «μια ευγενική απόδοση για τον εμετό».
Οι μισοί τουλάχιστον ταξιδιώτες του διαστήματος υποφέρουν από διαστημική ναυτία, που σημαίνει πνοκεφάλους, αδυναμία αυτοσυγκέντρωσης, ναυτία και εμετούς.
Επειδή όμως ο άνθρωπος είναι τέρας προσαρμοστικότητας, συνήθως οι αστροναύτες ηρεμούν μετά από παραμονή μερικών ημερών στο σταθμό.
Ο εγκέφαλος έχει τεράστια δυσκολία προσαρμογής. Το «κάτω» είναι όπου βρίσκονται τα πόδια σου.
Τα δύο τρίτα του ανθρώπινου σώματος είναι νερό. Στη Γη, αυτό τείνει να μένει στο κάτω μέρος, για παράδειγμα η πίεση του αίματος στα πόδια μας είναι 100mm υδραργύρου ψηλότερη από την στο στήθος μας. Στο διάστημα, το πρώτο που γίνεται είναι τα σωματικά υγρά να ανεβαίνουν προς το κεφάλι.
Μέσα σε μία μόνο μέρα, τα πόδια συρρικνώνονται έως και κατά ένα λίτρο ενώ το πρόσωπο πρήζεται αντιστοίχως. Αποτέλεσμα, τα ερεθισμένα ιγμόρεια, οι κλειστές μύτες, «το διαστημικό συνάχι» με το οποίο είναι αναγκασμένοι να ζουν σε όλη τη διάρκεια της αποστολής.
Όποτε μπορούν οι αστροναύτες κάνουν «διάδρομο» ή όργανα: όσο περισσότερη άσκηση κάνουν στο διάστημα τόσο πιο εύκολα θα συνέρθουν όταν επιστρέψουν στη Γη.
Όσον αφορά το σκελετό, αρχικά τα νέα μοιάζουν καλά. Χωρίς τη βαρύτητα, τεντώνεις και ψηλώνεις κατά 5 έως εκατοστά. Έλα όμως που η... ομορφάδα πάει σετ με πόνους στη μέση και νευρολογικά προβλήματα. Ανησυχητική είναι επίσης και η απώλεια οστικής μάζας, έως και 1% του συνόλου για κάθε μήνα παραμονής στο διάστημα. Παράλληλα εμφανίζονται υψηλά επίπεδα ασβεστίου αλλού στο σώμα, που μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα, όπως για παράδειγμα πέτρες στα νεφρά.
Η ακτινοβολία που δέχονται, πέντε φορές πιο υψηλά από τα αντίστοιχα στο πλήρωμα ενός αεροπλάνου, είναι ένα σοβαρό ζήτημα υγείας, δεδομένου ότι μπορεί αργότερα να προκαλέσει καρκίνο. Οι επιβάτες ενός αεροπλάνου δέχονται 0,1 millisevert ακτινοβολίας για μια δωδεκάωρη πτήση ή 0,2 ανά ημέρα. Το 1/5 δηλαδή της ακτινοβολίλιας που δέχεται ο αστροναύτης. Με αυτή την έννοια, μια ηλιακή καταιγίδα είναι σοβαρός κίνδυνος για τους κοσμικούς ταξιδιώτες, οι οποίοι λαμβάνουν προειδοποίηση ελάχιστων λεπτών για να προστευθούν σε κάποιο πιο ενισχυμένο σημείο του διαστημικού σταθμού.
Περιέργως, η πρόωρη γήρανση που βιώνουν οι αστροναύτες -η οποία σε ένα βαθμό αναστρέφεται μόλις επιστρέψουν στον πλανήτη μας- χρησιμεύει ως ένα γιγαντιαίο πείραμα αντιγήρανσης.
Εργασία και χαρά: Το... Κάμα Σούτρα του κοσμο-εργάτη
Σε γενικές γραμμές είναι πνιγμένοι από δουλειά. Και όχι μόνο πνευματική: Υπάρχει πολύ βαρός εξοπλισμός ο οποίος πρέπει να μετακινείται, πράγμα που είναι πολύ κουραστικό υπό τις συνθήκες. Επειδή μια συσκευή δεν έχει βάρος, δεν σημαίνει ότι έχει χάσει τη μάζα της.
Οι αστροναύτες τραβάνε, σπρώχνουν, σέρνουν, «χτυπιούνται» με αντίπαλο την αδράνεια. Να ληφθεί υπόψη ότι εργάζονται σε ελάχιστο χώρο, συχνά στριμωγμένοι επί ώρες σε αφύσικες πόζες, ενώ πρέπει να κάνουν και κινήσεις για τις οποίες το ανθρώπινο σώμα δεν είναι καν σχεδιασμένο. Σκεφτείτε να πρέπει να σηκώσεις κάτι ενώ ο ίδιος είσαι στο ταβάνι.
O δεύτερος νόμος του Νεύτωνα λέει πως χρειάζεται δύναμη για να επιταχύνεις ή να επιβραδύνεις ένα σώμα. Οι αστροναύτες πρέπει να ξέρουν πότε και πόσο ακριβώς να σπρώξουν ώστε να μην κολλήσουν στον τοίχο καθώς και πότε πρέπει να σταματήσουν για να μην χτυπήσουν κάτι ή κάποιον. Οι πρωτάρηδες είναι κατά κανόνα μελανιασμένοι. Πας να τραβήξεις κάποιο καλώδιο με παραπάνω φόρα και...
Ο τρίτος νόμος του Νεύτωνα προβλέπει πως για κάθε δράση υπάρχει μια ίση και αντίθετη αντίδραση. Ok. Φαντάσου να προσπαθείς να βιδώσεις μια βίδα χωρίς να προσδεθείς στον τοίχο. Θα γυρνάς εσύ! Η αντίδραση ακόμη και από τις πιο απλές εργασίες (όπως το να πληκτρολογήσεις σε ένα τάμπλετ) σε στέλνει απέναντι. Γι αυτό υπάρχουν παντού στον ISS ιμάντες για να δένουν οι αστροναύτες τα πόδια ή και τον κορμό τους.
Μια σκανδαλιστική λεπτομέρεια. Η φωτιά στο διαστημικό σταθμό δεν είναι η φλόγα που ξέρουμε αλλά μια μικρή μπλε σφαίρα που κινείται ανεξέλεγκτα. Αντιλαμβάνεστε γιατί τρέμουν τους σπινθήρες...
Ψυχολογία ενός υψηλά... ιστάμενου
Στην αρχή αισθάνονται υπέροχα: Κάτι η έλλειψη βαρύτητας, κάτι η δόξα, κάτι η χαρά που τα κατάφεραν ως εκεί, η μαγική θέα προς τη Γη, η αίσθηση ότι ανήκουν στους Επίλεκτους της Επιστήμης. Μόλις όμως περάσουν οι πρώτες μέρες και τα πρώτα συμπτώματα προσαρμογής, αρχίζουν να υποφέρουν.
Η ασφυκτική έλλειψη χώρου επιδρά καταλυτικά: όπως το έθεσε εύστοχα ο ρώσος κοσμοναύτης Valery Ryumin «Όλες οι συνθήκες για ένα φόνο συντρέχουν αν κλείσεις δύο ανθρώπους σε μια καμπίνα 5 επί 6 και τους αφήσεις μαζί επί δύο μήνες».
Ευτυχώς, πρόκειται για ανθρώπους ιδιαίτερης ψυχοσωματικής δύναμης και εκπληκτικής εκπαίδευσης, οπότε μέχρι στιγμής δεν έχουν φτάσει στο φόνο. Βιώνουν όμως πολύ υψηλά επίπεδα στρες.
Όπως παρατήρησαν ρώσοι ψυχολόγοι -με στοιχεία από περισσότερες από 90,000 ώρες πτήσης στον παλιό σταθμό Mir- οι κοσμοναύτες με αποστολή μακρά διάρκειας βιώνουν τρεις φάσεις.
Στην πρώτη διάρκειας δύο μηνών, οι άνθρωποι είναι απασχολημένοι με το να προσαρμοστούν.
Στη δεύτερη εμφανίζονται ξεκάθαρα σημάδια κόπωσης και έλλειψης ενθουσιασμού. Στην τελική φάση, το πλήρωμα γίνεται υπερευαίσθητο, νευρικό, ευερέθιστο – μια κατάσταση που οι Ρώσοι χαρακτήρισαν με τον ελληνικό όρο «ασθένεια» (έλλειψη σθένους στην αρχαία ελληνική).
Οι πιο κοινές αιτίες στρες συμπεριλαμβάνουν την υψηλή απόδοση με διαρκή στενή επιτήρηση (όχι μόνο από τους συναδέρφους αλλά και από το Κέντρο Ελέγχου), καθώς και την απομόνωση από φίλους και συγγενείς.
Φανταστείτε τη συναισθηματική πίεση όταν η μητέρα του αστροναύτη της NASA Daniel Tani σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό ή όταν ο Michael Fincke αναγκαστικά ήταν απών από τη γέννηση του δεύτερου παιδιού του.
Γι αυτό άλλωστε προβλέπεται πλέον μάξιμουμ παραμονή έξι μηνών στο διάστημα.
Πάντως σε γενικές γραμμές το πλήρωμα το διασκεδάζει όσο μπορεί πριν τον ύπνο. Πολύτιμες στιγμές: γράφουν emails στους δικούς τους, βλέπουν DVD, ή κάνουν για την πλάκα τους ραδιοφωνικές εκπομπές.
Παρακολουθούν τα δρώμενα και συμμετέχουν μέσω των κοινωνικών δικτύων, όπως για παράδειγμα ο Κρις Χάντφιλντ, επικεφαλής της Expedition 35, εμφανίστηκε μέσα στο διαστημόπλοιο να ερμηνεύει πολύ συγκινημένος το «Space Oddity» του Ντέιβιντ Μπάουι, με την ευκαιρία του θανάτου του.
Ή όταν ο απίθανος Scott Kelly έστειλε μέσω twitter το μήνυμα «Αθήνα καλημέρα, Σου εύχομαι τα καλύτερα!» την κρίσιμη στιγμή του δημοψηφίσματος του Ιουλίου 2015.
Κάνουν δηλαδή ότι και οι απλή Γήινοι, συν ένα: Βλέπουν τη Γη μας από μακριά. Κι όπως λένε δεν βαριέσαι ποτέ αυτή τη θέα.
Κείμενο: Βίκυ Νταλακώστα Φωτογραφίες: ESA, NASA
http://www.newsonly.gr/
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου