Ιωάννινα: Διεθνές επιστημονικό συνεδριο για τις εβραϊκές κοινότητες

- Φωτογραφίες από τον Μάρτιο του 1944 όταν οι Γερμανοί συγκέντρωσαν 1850 Εβραίους των Ιωαννίνων για να οδηγηθούν στο Άουσβιτς

«Οι εβραϊκές κοινότητες, ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, 15ος-20ος αιώνας, οικονομία, κοινωνία, πολιτική, πολιτισμός», είναι το θέμα του διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου που διοργανώνεται από το τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, σε συνεργασία με την ισραηλίτικη κοινότητα των Ιωαννίνων, από τις 21 έως τις 23 Μαΐου στα Ιωάννινα.

«Πρόκειται για ένα πολύ ενδιαφέρον συνέδριο, που ίσως για πρώτη φορά διοργανώνεται στην χώρα, τουλάχιστον με αυτή την ευρύτητα της θεματολογίας και το οποίο αφορά την παρουσία των εβραϊκών κοινοτήτων στο ελλαδικό χώρο κατά τους τελευταίους πέντε αιώνες», επισημαίνει στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κ. Μωυσής Ελισάφ, πρόεδρος της ισραηλίτικης κοινότητας των Ιωαννίνων.

Ειδικότερα, όπως αναφέρει, το συνέδριο θα είναι πολύ σημαντικό με πολλαπλή θεματολογία καθώς θα συμμετέχουν κορυφαίοι ιστορικοί από όλο τον κόσμο, όπως το Ισραήλ, την Αμερική, την Γαλλία.

Στο πλαίσιο των εργασιών του, θα αναλυθούν οι ποικίλες εκφάνσεις της εβραϊκής παρουσίας στον ελλαδικό χώρο, ενώ θα δοθεί η δυνατότητα στους συνέδρους να ανταλλάξουν απόψεις και να γνωρίσουν καινούργια θέματα, τα οποία η ιστορική έρευνα αναδεικνύει.

«Η Ελλάδα βίωσε όλη την παρουσία των διαφόρων εβραϊκών ταυτοτήτων, με κυρίαρχους τους Σεφαραδίτες, οι οποίοι έδωσαν το στίγμα τους κατά τους τελευταίους πέντε αιώνες» σημειώνει ο κ. Ελισάφ και προσθέτει:

«Πέντε αιώνες παρουσίας μιας θρησκευτικής μειονότητας στον ελλαδικό χώρο, σε μια πολυεθνική οθωμανική αυτοκρατορία με τις ιδιομορφίες της, έχει πολύ ενδιαφέρον. Όπως η συνύπαρξη στα Γιάννενα, μια πολυπολιτισμική πόλη.

Το ίδιο συνέβη στην Θεσσαλονίκη, στην Κέρκυρα με την Ενετική κατοχή, περιοχές με όπου επικρατούσαν τόσο διαφορετικές συνθήκες. Κάθε φορά, ανακαλύπτουμε και καινούργια στοιχεία», τονίζει και φέρει ως παράδειγμα, μία πτυχή στην ζωή της κοινότητας των Ιωαννίνων: Λέκτορας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, βρήκε στο Πρωτοδικείο το καταστατικό της εβραϊκής λέσχης, ως, κοινωνικού πολιτιστικού σωματείου, που υπήρχε από 1932 μέχρι την κατοχή.

Γνωρίζαμε λίγα πράγματα, σημειώνει ο πρόεδρος της ισραηλίτικης κοινότητας Ιωαννίνων και τώρα «ανακαλύπτουμε τον τρόπο ζωής, τις επιδιώξεις της, τα προβλήματά της, την σχέση με τους δίπλα μας, σε μια χώρα που κυριαρχούσε το Ορθόδοξο στοιχείο. Πρόκειται για πληροφορίες που μας βοηθούν στην τωρινή μας συνύπαρξη.

Όσο μαζεύεις πληροφορίες, κατοχυρώνεις τις γνώσεις σου για τον τρόπο συμβίωσης διαφορετικών ομάδων, για να εξασφαλίσεις το μέλλον της κοινής συνύπαρξης».Στον ελλαδικό χώρο κατοικούσαν οι αυτόχθονες Εβραίοι από τα πρώτα χρόνια μετά Χριστό, μετά την κατάλυση του Ναού του Σολομώντα.

Οι Σεφαραδίτες, οι ισπανόφωνοι Εβραίοι, ήρθαν τον 15ο αιώνα από την Ισπανία, την Πορτογαλία και αργότερα την Ιταλία, ενώ υπάρχουν και οι ολιγάριθμοι ανατολικοευρωπαίοι Εβραίοι, οι Εσκενάζυ. Η πιο σημαντική εβραϊκή κοινότητα ήταν εκείνη της Θεσσαλονίκης, επίσης Σεφαραδίτικη και η οποία αναλυθεί εκτενώς στο συνέδριο. Στην συγκεκριμένη ενότητα θα γίνει αναφορά και στην ιδιαίτερη, ιδιόμορφη κοινότητα των Ιωαννίνων.

Όπως σημειώνει ο κ. Ελισάφ, οι Ρωμανιώτικες κοινότητες, ήταν λίγες. Κυρίως, περιορίζονταν στην περιοχή της Ηπείρου και της Κρήτης, αλλά το κέντρο του Ρωμανιώτικου Εβραϊσμού ήταν τα Ιωάννινα και σε αυτή την κοινότητα θα γίνει ιδιαίτερη μνεία κατά την διάρκεια του συνεδρίου.Με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένονται οι ιστορικές μελέτες και έρευνες για το Ολοκαύτωμα, την καταστροφή των εβραϊκών κοινοτήτων κατά την διάρκεια της Γερμανικής κατοχής.

Ο πρόεδρος της Ρωμανιώτικης ισραηλιτικής κοινότητας Ιωαννίνων, υπογραμμίζει: «Θα αναλυθούν για πρώτη φορά και με πρωτότυπα στοιχεία, οι πολλαπλές εκφάνσεις της Γερμανικής κατοχής, της εκτόπισης των Εβραίων της Ελλάδας, η σχέση των τοπικών πληθυσμών με το Ολοκαύτωμα και την τύχη των εβραϊκών περιουσιών. Θα αναλυθεί, ο αντισημιτισμός και οι διάφορες συνιστώσες του.

Ο κ. Σταύρος Ζουμπουλάκης, πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης, είναι ένας λαμπρός διανοούμενος και θα αναφερθεί στην πολιτική της Ορθόδοξης Εκκλησίας σε σχέση με τον αντισημιτισμό, θέμα με μεγάλο ενδιαφέρουν που μας απασχολούν τούτη την ταραγμένη εποχή».Την παραμονή της έναρξης των εργασιών του Διεθνούς Συνεδρίου, στις 20 Μαΐου, θα υπάρξουν και προσυνεδριακές εκδηλώσεις.

Ο κ. Σταύρος Ζουμπουλάκης θα ανακηρυχτεί επίτιμος Διδάκτορ του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ενώ το βράδυ της ίδιας ημέρας, θα γίνει παρουσίαση του βιβλίου της ιστορικού Αννας - Μαρίας Δρουμπούκη, «Μνημεία της Λήθης».

Τα πρακτικά του συνεδρίου, το οποίο θα αποτελέσει επιστημονικό γεγονός, θα δημοσιευτούν σε ελληνική και αγγλική έκδοση, ενώ όπως τονίζει ο κ. Ελισάφ θα είναι σπουδαία πηγή ενημέρωσης, γνώσης, έναυσμα έρευνας και προβληματισμού για την ακαδημαϊκή κοινότητα και ειδικά τους νέους ανθρώπους, που διαμορφώνουν τώρα την προσωπική τους άποψη.

Ολοκληρώνοντας την συνέντευξη που παραχώρησε στο Αθηναϊκό Πρακτορείο , ο πρόεδρος της ισραηλίτικης κοινότητας Ιωαννίνων, ευχαρίστησε όλου όσους συνέβαλαν στην διοργάνωση του διεθνούς συνεδρίου, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, τις Πρυτανικές Αρχές, την επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Ιστορίας και αρχαιολογίας κ. Λήδα , τον δήμο Ιωαννιτών, τους φορείς και τους χορηγούς.