Το «νέο» Λονδίνο

Του CHRIS BEANLAND

Μακριά από τις ακριβές τουριστικές παγίδες, σε ιστορικές περιοχές που «εξευγενίστηκαν» με αφορμή τους Ολυμπιακούς και συνεχίζουν να μεταμορφώνονται, ο ενημερωμένος και πρόθυμος για εξερεύνηση επισκέπτης συνειδητοποιεί γιατί αυτή η πόλη παραμένει από τις πιο συναρπαστικές στον κόσμο.



Το Λονδίνο είναι ένα δυνατό κοκτέιλ αντιθέσεων: πλούτος και φτώχεια, μεγαλοπρέπεια και εγκατάλειψη, το πολύ παλιό και το πολύ νέο σε μια διαρκή αλληλεπίδραση. Μερικές φορές μοιάζει προσκολλημένο στο παρελθόν και άλλες αεικίνητο, σε συνεχή ροή.

Ισχύει ό,τι είχε πει πριν από 250 χρόνια ο κολοσσός των βρετανικών γραμμάτων Σάμιουελ Τζόνσον: «Αν βαριέσαι το Λονδίνο, έχεις βαρεθεί τη ζωή». Εκ των υστέρων, πιθανολογούμε ότι αναφερόταν στην εκπληκτική ποικιλία όσων η πόλη έχει να προσφέρει.

Το πιο ελκυστικό στοιχείο του Λονδίνου, κατά την ταπεινή μου γνώμη, είναι ότι αποτελεί ό,τι πιο κοντινό υπάρχει σε «παγκόσμια πρωτεύουσα». Είναι ένας τόπος που συγκεντρώνει ανθρώπους από κάθε χώρα, όπου η αρχιτεκτονική φέρει επιρροές όλων των εποχών και στυλ, μια βιτρίνα για όλους τους εθνικούς πολιτισμούς του κόσμου, ένα τεράστιο τραπέζι όπου σερβίρονται έθνικ φαγητά απ’ όλες τις φυλές.

Η βρετανικότητα σήμερα είναι συνώνυμη του «ανακατέματος» και το Λονδίνο είναι το πιο κοσμοπολίτικο, το πιο πολυσυλλεκτικό μέρος της νέας Βρετανίας. Αν και, από μια άλλη άποψη, δεν ανήκει καν στη Βρετανία - έχει το μέγεθος και τη δομή μιας χώρας από μόνο του. Οι άνθρωποι από άλλα μέρη του Ηνωμένου Βασιλείου δεν καταλαβαίνουν το Λονδίνο. Ούτε τους αρέσει. Δεν θα το επέλεγαν ποτέ για να ζήσουν.

Μπορεί κάλλιστα κάποιος να ισχυριστεί ότι το Λονδίνο του 2014 είναι πιο δημιουργικό, ζωντανό, παλλόμενο απ’ ό,τι ήταν μετά τη δεκαετία του ’60. Σφύζει από ζωή 24 ώρες το 24ωρο. Θεωρητικά θα γινόταν να μην κοιμάσαι ποτέ, να το εξερευνάς μέρα - νύχτα για βδομάδες. Να τρως σε διανυκτερεύοντα τούρκικα φαγάδικα, να οργώνεις με τις νυχτερινές γραμμές των λεωφορείων τα κλαμπ και τα μπαρ, και τα πρωινά να παίρνεις σβάρνα τα παραδοσιακά αξιοθέατα, τα μουσεία και τις γκαλερί για να «ρουφάς» τον πολιτισμό του.

Αλλά έχω μια τολμηρή ιδέα για σένα: αν θες πραγματικά να απολαύσεις ό,τι καλύτερο έχει να προσφέρει το σημερινό Λονδίνο, ζωγράφισε έναν κύκλο, σαν στόχο για βελάκια, με κέντρο την πλατεία Τραφάλγκαρ και ακτίνα ενός χιλιομέτρου, και αγνόησε ό,τι υπάρχει εντός του.

Το «επίκεντρο» είναι το μέρος όπου περιφέρονται διαρκώς σε τσούρμο ευτραφείς Αμερικανοί τουρίστες με ακριβές φωτογραφικές μηχανές κρεμασμένες απ’ το λαιμό τους. Οι Λονδρέζοι το αποφεύγουν σαν την πανούκλα. Ξέχνα το. Οτιδήποτε εκεί, από ξενοδοχεία και εστιατόρια μέχρι γκαλερί, είναι πανάκριβο και υπερτιμημένο. Για να ζήσεις το νέο Λονδίνο, πρέπει να κινηθείς εκτός του κύκλου.

Η καινούργια ζωή του King’s Cross

Οι σιδηρόδρομοι επηρέασαν το King’s Cross περισσότερο από κάθε άλλη περιοχή του Λονδίνου. Ενα απ’ τα καλύτερα κρυμμένα μυστικά της πόλης είναι ο ναός St Pancras Old Church. Η χάραξη των γραμμών τον 19ο αιώνα σήμαινε ότι έπρεπε να σκάψουν το προαύλιο της εκκλησίας όπου βρισκόταν κοιμητήριο - ένα μακάβριο έργο που επέβλεψε ο σπουδαίος συγγραφέας Thomas Hardy, ο οποίος μόλις είχε εγκατασταθεί στο Λονδίνο μετά τις αρχιτεκτονικές σπουδές του.

Ακόμη και σήμερα, πλάκες από μνήματα στοιβάζονται γύρω από το «Δέντρο Χάρντι» - και το θέαμα είναι ανατριχιαστικό. Ακριβώς δίπλα βρίσκεται ο τάφος του αρχιτέκτονα John Soane, που σχεδίασε πολλά κλασικά κτίρια του Λονδίνου αλλά και τη δική του τελευταία κατοικία.

Aν σας θυμίζει κάτι, είναι γιατί ένας άλλος μεγάλος αρχιτέκτονας, ο Giles Gilbert Scott, εμπνεύστηκε από αυτή για να σχεδιάσει τους εμβληματικούς κόκκινους τηλεφωνικούς θαλάμους. Ακολουθήστε τις σιδηροδρομικές γραμμές μέχρι το σταθμό St. Pancras, που είχε σχεδιαστεί από τον παππού του Giles, τον Sir George Gilbert Scott.

Είναι ένας από τους πιο εντυπωσιακούς σιδηροδρομικούς σταθμούς στον κόσμο και, μολονότι επί δεκαετίες απειλούνταν με κατεδάφιση, τα τελευταία χρόνια έχει αναγεννηθεί ως αφετηρία των αμαξοστοιχιών Eurostar για Παρίσι - εντός του λειτουργεί και ακριβό ξενοδοχείο.

Μέσα στο σταθμό προσέξτε το άγαλμα του κορυφαίου Λονδρέζου ποιητή του 20ού αιώνα John Betjeman: κρατάει το καπέλο του και κοιτάζει ψηλά την εντυπωσιακή οροφή. Ηταν ο άνθρωπος που πρωτοστάτησε στην εκστρατεία διάσωσης του μνημειακού σταθμού από τις μπουλντόζες.

Ακριβώς απέναντι βρίσκεται και ο σταθμός King’s Cross, που επίσης αναπαλαιώθηκε φέτος και ανέκτησε την παλιά του αίγλη, με έναν ολοκαίνουργιο, βραβευμένο, στεγασμένο χώρο από το αρχιτεκτονικό γραφείο John McAslan, που δεσπόζει πάνω απ’ το κεφάλι σου καθώς περιμένεις το τρένο. Και οι αλλαγές συνεχίζονται.

Η Google κατασκευάζει το νέο της «αρχηγείο» στην περιοχή, ενώ το μοντέρνο κτίριο του Δημοτικού Συμβουλίου του Κάμντεν, που χτίστηκε το 1970 απέναντι από τους δύο σταθμούς και θυμίζει αυγοθήκη, φημολογείται ότι θα στεγάσει το νέο στυλάτο London Standard Hotel του ουγγρικής καταγωγής μεγαλοξενοδόχου Andre Balasz.

East London... από την αρχή

Το Λονδίνο είναι μια πόλη που ανταμείβει πλουσιοπάροχα τους περιπατητές και ο καλύτερος τρόπος να εξερευνήσεις το ανατολικό κομμάτι του είναι με τα πόδια. Το East London είναι μια ολοζώντανη πανδαισία ιδεών: έχει pop-up εμπορικά κέντρα, όπως το Boxpark στο Shoreditch, εποχικές αγορές με φαγητό του δρόμου, όπως οι Night Tales και Street Feast στο Hackney, και δονείται με καλοκαιρινά μουσικά φεστιβάλ, όπως το Field Day και το Lovebox, στο Πάρκο Victoria.

Μπορείς να περπατήσεις όλη την απόσταση κατά μήκος του Regents Canal, από το King’s Cross μέχρι τη λεγόμενη Haggerston Riviera - μια παραποτάμια εσπλανάδα όπου έχουν ανοίξει ενδιαφέροντα στέκια, όπως το μπαρ-γκαλερί The Proud Archivist, το αμερικανικό μπάρμπεκιου Duke’s, που σερβίρει βαρελίσιες μπίρες και brunch τις Κυριακές, και το χαριτωμένο, μικροσκοπικό Towpath, όπου μπορείς να σταματήσεις για έναν «flat white» (η αυστραλο-νεοζηλανδική παραλλαγή του καφέ λάτε) ή μια μπιρίτσα σε μπουκάλι.

Επίσης διασκεδαστικό και φθηνό είναι να γνωρίζεις το Λονδίνο με λεωφορείο. Ξέχνα τον Υπόγειο - εκεί δεν βλέπεις παρά μόνο θεοσκότεινα τούνελ. Πάρε το νέο κόκκινο λεωφορείο της γραμμής 38, που θυμίζει έντονα το θρυλικό διώροφο Routemaster της δεκαετίας του ’50, το οποίο με τη σειρά του είναι εμπνευσμένο σχεδιαστικά από τα αεροπλάνα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου: το παρελθόν ποτέ δεν είναι πολύ μακριά σ’ αυτή την πόλη.

Πάρε το «38» λοιπόν και κατέβα στο Dalston, όχι επειδή είναι η γειτονιά μου, αλλά επειδή είναι η πιο μοδάτη γειτονιά στο Λονδίνο για μια βραδινή έξοδο. Τα περισσότερα μπαρ δεν χρεώνουν είσοδο και μένουν ανοιχτά έως πολύ αργά. Αυτό το φεγγάρι, οι καλύτερες επιλογές είναι τα Ridley Road Market Bar, Farr’s School of Dancing, το πολύ νέο Hand of Glory και το θρυλικό Alibi, που είναι μικροσκοπικό και στάζει ιδρώτα, αλλά μαζεύει κάθε βράδυ κλάμπερ από κάθε απίθανη γωνιά της Ευρώπης.

Τα αναπαλαιωμένα λονδρέζικα «θηρία»

Επόμενη γειτονιά το Hackney Central. Εκεί θα βρεις υπέροχα μικρά φαγάδικα, όπως το Lardo, καθώς και το Πάρκο London Fields. Ακριβώς δίπλα στο πάρκο βρίσκεται η οδός Broadway Market, που έχει συγκεντρώσει καμιά ντουζίνα χιπστεράδικα μπαρ και εστιατόρια. Ακολουθώντας την, θα φτάσεις πίσω στον... παλιόφιλο, το Regent’s Canal.

Το πιο φλέγον ζήτημα αυτήν τη στιγμή στο Λονδίνο είναι η στέγαση. Ο εξευγενισμός υποβαθμισμένων περιοχών κάνει καλό στον τουρισμό και προσφέρει στους επισκέπτες νέα, cool μέρη να γνωρίσουν και ενδιαφέροντα μπαρ και εστιατόρια για να διασκεδάσουν. Αλλά οι τιμές των κατοικιών στην πόλη ανεβαίνουν ανεξέλεγκτα, αναγκάζοντας τους «ιθαγενείς» να μετακομίζουν σε όλο και πιο μακρινά προάστια.

Το μεγάλο κίνημα της εποχής δοξάζει το αποκαλούμενο «Κράτος Πρόνοιας» που ξεπήδησε από το Λονδίνο των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων, όταν η κεντρική κυβέρνηση και οι τοπικές αρχές έχτιζαν σχολεία, νοσοκομεία και συγκροτήματα κατοικιών, προσπαθώντας να δημιουργήσουν μια σοσιαλιστικού τύπου Ουτοπία. Αξίζει να εξερευνήσεις αυτόν τον κόσμο, γιατί είναι πραγματικά συναρπαστικός, τόσο από καλλιτεχνική όσο και από πολιτική άποψη.

Το ανεξάρτητο συγκρότημα St. Etienne, που γνώρισε μεγάλες δόξες τη δεκαετία του ’90, γύρισε επ’ αυτού ένα υπέροχο φιλμ με τίτλο «How We Used To Live», χρησιμοποιώντας αρχειακό υλικό από εκείνη τη μεταπολεμική περίοδο.

Η ταινία παίζεται συχνά σε μοντέρνες στέγες πολιτισμού, όπως το British Film Institute στο South Bank και το Barbican Arts Centre, με το συγκρότημα ενίοτε να ερμηνεύει τη μουσική υπόκρουση ζωντανά. Την ίδια στιγμή, εμβληματικά πλην «βάρβαρα» συγκροτήματα κατοικιών, όπως το Balfron Tower στο Poplar του ανατολικού Λονδίνου, ανοίγουν τις πόρτες τους σε επισκέπτες.

Ενα διαμέρισμα εδώ ανακαινίστηκε πρόσφατα με πολύ κόπο, σε στυλ του 1968, από το ίδρυμα National Trust - που είναι περισσότερο γνωστό ως θεματοφύλακας της κλασικής βρετανικής αρχιτεκτονικής, όπως αυτή που βλέπετε στο σίριαλ «Downton Abbey», εντούτοις αγκαλιάζει και το τρέχον ρεύμα της «τσιμεντένιας ζωής» της δεκαετίας του ’60.

Λίγους δρόμους πιο κάτω από το King’s Cross θα βρείτε τόσο το Maiden Lane, ένα απίστευτο σύμπλεγμα εργατικών πολυκατοικιών που θυμίζει περισσότερο θεματικό πάρκο και βρίσκεται σε φάση ανακαίνισης, όσο και το Brunswick Centre, ακόμη ένα «θηρίο» που πρόσφατα αναπαλαιώθηκε και στεγάζει ορόφους διαμερισμάτων, τον κινηματογράφο Renoir και μια στυλάτη, εμπνευσμένη από τα sixties συστάδα καταστημάτων με ένα σύγχρονο λονδρέζικο κατάστημα τροφίμων Waitrose στην άκρη της.

Αυτό που θέλω να πω είναι ότι η εξερεύνηση είναι ο καλύτερος τρόπος να γνωρίσετε το «νέο Λονδίνο» πίσω από τη βιτρίνα του. Αγνοήστε την τουριστική πεπατημένη, κοιτάξτε αλλού, κοιτάξτε ψηλά και θα ανακαλύψετε το δικό σας Λονδίνο, που είναι γεμάτο ιδιαίτερα κτίρια, μπαρ, εστιατόρια και γειτονιές.

Το Λονδίνο των Λονδρέζων αλλά και των αλλοδαπών, όπου το φαγητό είναι καλό, το ποτό είναι καλύτερο και οι άνθρωποι, παρά τα όσα αντίθετα μπορεί να έχετε ακούσει, είναι οι πιο φιλικοί που μπορεί να συναντήσετε.

 kathimerini.gr/