Τα πέτρινα τοξωτά γεφύρια

Με αφορμή την προηγούμενη ανάρτηση, σχετικά με την Δ' Επιστημονική Συνάντηση ΚΕΜΕΠΕΓ. Η οποία όπως είναι γνωστό οργανώνεται το Σάββατο 27 Νοεμβρίου στην Αθήνα στις Αίθουσες Λόγου και Τέχνης στη ΣΤΟΑ του ΒΙΒΛΙΟΥ Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα και από ώρα 10.30 μέχρι 15.00. Η συνάντηση είναι αφιερωμένη στα Πετρογεφύρια, όπως αυτό της Άρτας και 4 ακόμη πετρογέφυρων.

Έτσι με αυτή την αφορμή λάβαμε από το ΚΠΕ ΜΑΚΡΙΝΙΤΣΑΣ ένα πλούσιο υλικό το οποίο έχει σχέση με ΤΑ ΠΕΤΡΙΝΑ ΤΟΞΩΤΑ ΓΕΦΥΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ.

Στη σημερινή ανάρτησή μας θα κάνουμε μια μικρή αναφορά από το πλούσιο αυτό υλικό, του οποίου η επιμέλεια των κειμένων, οι έγχρωμες φωτογραφίες και τα γραφικά είναι του Γεωργίου Γκράσσου, ο οποίος είναι Καθηγητής Αγγλικών, Μέλος της Παιδαγωγικής Ομάδας του Κ.Π.Ε.Μακρινίτσας.

Σημειώνουμε επίσης ότι σ' αυτήν την έκδοση-μελέτη, γίνεται αναφορά στον Σπύρο Μαντά για τον οποίον αναφέρεται ότι: "Η απόλυτη ένταξη των γεφυριών στο φυσικό περιβάλλον, οδήγησαν τον πρωτοπόρο μελετητή τους κ. Σπύρο Μαντά (1984) να δηλώσει ότι οι άνθρωποι για να καλύψουν μια επιτακτική ανάγκη τους (αυτήν της επικοινωνίας) αναγκάστηκαν να προεκτείνουν την ίδια τη φύση, χτίζοντας αυτά τα αριστουργήματα της λαϊκής αρχιτεκτονικής σε πλήρη αρμονία με το περιβάλλον φυσικό τοπίο".

Τα πέτρινα τοξωτά γεφύρια:

• Έχουν μεγάλη γεωγραφική διασπορά, αφού αυτά βρίσκονται διάσπαρτα σ’ολόκληρη την Ελλάδα, με έμφαση στις ηπειρωτικές περιοχές, λόγω του έντονου φυσικού ανάγλυφου.

• Βρίσκονται σε κομβικά σημεία και συχνά πάνω στη χάραξη αρχαίων και μεταγενέστερων δρόμων και άλλων υπερτοπικών διαδρομών.

• Είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την τοπική και την εθνική ιστορία, αφού πολλές φορές αποτέλεσαν πεδίο μάχης (γέφυρα Κοράκου στην επανάσταση του 1866, κ.ά.), αντικείμενο δολιοφθοράς (η γέφυρα στους Αγιούς, στη Μέρτζανη και η Μεσογέφυρα στα Ιωαννίνα ανατινάχθηκαν στις 28-10-1940, του Πασά στα Γρεβενά στις 14-4-1941, του Κοράκου στις 28-3-1949 κ.ά.), χώρος συναντήσεων με ειρηνευτικούς σκοπούς (στη γέφυρα της Πλάκας υπογράφηκε η ανακωχή μεταξύ του Ε.Λ.Α.Σ. και του Ε.Δ.Ε.Σ. στις 29-2-1944), ακόμα και συνοριακό ορόσημο (το γεφύρι της Άρτας ήταν η επίσημη συνοριακή διάβαση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας από το 1881 έως το 1913). Είναι ιδιαίτερα σημαντικά επιτεύγματα και συγχρόνως αντιπροσωπευτικά δείγματα της Ελληνικής λαϊκής αρχιτεκτονικής, αφού τα περισσότερα απ’ αυτά
είναι έργα ανώνυμων και ασπούδαστων μαστόρων.

• Είναι πηγή πληθωρικού λαογραφικού υλικού, που περιλαμβάνει δημοτικά τραγούδια, θρύλους, παροιμίες, έθιμα, δοξασίες κ.ά. που χρήζουν επιστημονικής έρευνας.

• Αποτελούσαν το κυριότερο συγκοινωνιακό τεχνικό έργο στην Ελλάδα μέχρι τον 20ο αιώνα.

• Συχνά ανακηρύσσονται διατηρητέα μνημεία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της χώρας μας αλλά
δυστυχώς δεν τυγχάνουν της ανάλογης πολιτειακής φροντίδας μετέπειτα.

• Είναι ίσως η καλύτερη «χρονομηχανή» που σε ταξιδεύει πίσω στο χρόνο και σου αποκαλύπτει πτυχές της καθημερινής ζωής τόσο των εμπειροτεχνών μαστόρων που τα έχτισαν όσο και του πλήθους των ανθρώπων που τα χρησιμοποιούσαν για αιώνες.

• Είχαν ιδιαίτερη αξία στο παρελθόν και πλαισίωναν κάθε οικισμό, ιδιαίτερα τους ορεινούς.

• Στέκουν αχρησιμοποίητα ή μισογκρεμισμένα στο παρόν.

• Θα κινδυνεύουν διαρκώς με κατάρρευση στο μέλλον από τις ανθρώπινες δραστηριότητες (οδοποιία, κατασκευή τεχνητών λιμνών, αναζήτηση κρυμμένων θησαυρών, μπαζώματα, επιχώσεις, κ.ά.) και κυρίως από την έλλειψη συντήρησης.

• Πρέπει να αξιοποιηθούν τουριστικά με γνώμονα την αειφορική ανάπτυξη της γύρω περιοχής.

• Δεν αξίζουν μόνο την επιφανειακή ματιά του διερχόμενου ταξιδιώτη.